جواد سرخوش - دانشیار گروه فقه و ما حقوق بین الملی دانشگاه الزهرا (س)
راضیه فرقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا(س)

انسان ها دارای ویژگی های فردی واجتماعی هستند.رشدجامعه نیزمحتاج روابط منظم ومدیریت می باشد که نظام های حقوقی واخلاقی برای همین سازماندهی شده اندکه زندگی انسانی بابرنامه باشدومنافع عمومی فراهم گردد.وقوع رفتارهای منافی عفت واخلاق عمومی درهرجامعه واجتماعی مساله ای انکارناپذیراست.لذاهرنظام حقوقی باتوجه به مبانی اندیشه وعقایدخود محدوده جرم ومجازات راتعیین می کند .نظام حقوقی غرب متاثرازاندیشه های لیبرالیستی،گرایش حداقلی حمایت ازاخلاقیات راانتخاب کرده وبرخلاف آن درحقوق ما ازاخلاق حمایت بیشتری شده است.بررسی منابع فقهی ووروایی ماوفتاوای فقهای بزرگ امامیه باتوجه به قاعده التعزیرلکل فعل محرم وآنچه درمجلس قانونگذاری جمهوری اسلامی است براین امرصحه می گذارد که اخلاق درجرم انگاری وجرم زدایی درزمینه حدود،قصاص،دیات وتعزیزات درقانون مجازات اسلامی تاثیربسیاری دارد. یکی ازموضوعات درزمینه تصمیم گیری درمقام تضادوتزاحم میان حقوق واخلاق دانستن نسبت میان آنهاست که اگردرک درستی ازنسبت هاداشته باشیم می توانیم درمسایلی چون آزادی باعدالت،امربه معروف ونهی ازمنکر،حجاب،ونیزحق مالکیت بامصادره اموال احتکاری ونرخ گذاری اجناس دولت وتخریب ساختمان واقع درراه عمومی ومسایل فراوانی ازاین قبیل درک درستی داشته باشیم.ازآنجاکه حقوق واخلاق ارتباط عمیق وگسترده ای با شکوفایی جامعه انسانی دارند،اخلاق وحقوق نه تنهادرتعارض نیستندبلکه مکمل همدیگرند.دراین نوشتاربه بررسی این مساله می پردازیم که حقوق وقوانین چه نسبتی بااخلاق دارند آیانظام حقوقی مشروط به معیارهای اخلاقی است یامستقل ازاخلاقیات است آیاهرچه ازنظراخلاقی ناپسنداستازجهت حقوقی وقانونی هم بایدممنوع باشد آیامی توان خقوق طبیعی وقانونی افرادجامعه مثل حق مالکیت،آزادی،سبک زندگی،حریم شخصی وخصوصی افرادراباتمسک به گزاره های اخلاقی محدودکرد دراین زمینه دونظریه متفاوت وجود دارد یکی پوزیتویسم اخلاقی که باتاکیدبرجدایی اخلاق وحقوق بین هنجارحقوقی واخلاقی فرق می گذارد.درمقابل نظریه دیگری است که طبیعت حقوق راطوری می دانند که بعضی ارتباطات لازم بااخلاق راایجاب می کندوهنجارهای معتبراخلاقی رابرهنجارهای حقوقی تاثیرگذارمی دانند.باتوجه به این اختلاف دیدگاه نظری نزاع پایداری درعلم حقوق بااخلاق پدیدآمده است که دراین گفتارموردبررسی قرارمی گیرد.

ارتباط،نظام،حقوق،جزا،اخلاق