برنامه ریزی آبیاری به منظور ارتقاء بهره وری مصرف آب در زراعت گندم با استفاده از مدل AquaCrop

برنامه ریزی آبیاری به عنوان یکی از روش های مدیریت آب در مزرعه نقش کلیدی در ارتقای بهره وری مصرف آب در مناطق خشک و نیمه خشک ایفا می نماید. آبیاری مازاد و فاصله طولانی بین آبیاری ها از نقاط ضعف در برنامه ریزی آبیاری رایج در مزارع گندم خوزستان به شمار می آیند. لذا این تحقیق با هدف برنامه ریزی آبیاری به منظور افزایش عملکرد گندم و بهره وری مصرف آب در دو منطقه از جنوب استان اجرا گردید. در این تحقیق به کمک مدل آکواکراپ، 10 سناریوی برنامه ریزی آبیاری از پنج نوبت آبیاری به میزان 400 میلی متر تا هفت نوبت به میزان 650 میلی متر، برای یک دوره 12 ساله شبیه سازی و اثرات هر سناریو بر عملکرد دانه و بهره وری آب با یکدیگر مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد (4900 کیلوگرم در هکتار) در سال های شبیه سازی به سناریوهای نه و 10 (هفت نوبت آبیاری با 600 تا 650 میلی متر آب مصرفی) تعلق داشته و در مقابل کمترین مقدار (4200 کیلوگرم در هکتار) به سناریوی پنج (با شش نوبت آبیاری و 500 میلی متر آب) اختصاص داشت. بالاترین نتایج بهره وری مصرف آب نیز متعلق به سناریوهای نه و 10 (16/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و پایین ترین نتایج (04/1 کیلوگرم بر مترمکعب) در سناریوی پنج حاصل گردید. همچنین شاخص های ارزیابی ضریب پیرسون، خطای میانگین مربعات ریشه (نرمال شده) و شاخص سازگاری ویلموت به ترتیب برای مقدار آب خاک 82/0، 5 و 90/0 درصد، پوشش سایه انداز 98/0، 13 و 99/0، و بیوماس 99/0، 4/11 و 99/0 بودند.  لذا، نتایج ارزیابی نشان از توانایی قابل قبول مدل در شبیه سازی متغیرهای اندازه گیری شده دارد.            

کلیدواژه ها:

آبیاری ، بهره وری آب ، گندم ، مدل شبیه سازی ، منطقه خشک و نیمه خشک