راهکارهای ارگونومی و ایمنی: ابزاری مطلوب برای مناسب سازی مبلمان شهری

رشد روز افزون جمعیت، ارتقای سطح اگاهی عمومی، تغییر ساختار زندگی، توقعات و الگوهای نیاز در بین شهروندان و همچنین لزوم استاندارد سازی زندگی شهری در شهرهای مختلف به ویژه کلانشهرها، باعث شده است که سازمان ها و نهادهای متعددی دست اندرکار شهرسازی، طراحی شهری و ساخت و ساز و طراحی تجهیزات و مبلمان شهری شوند. بدیهی است گروه استفاده گر یا به تعبیری مشتریان مجموعه یاد شده را شهروندان با منش ها، رفتارها و ویژگی های مختلف و متفاوت تشکیل می دهند و بالطبع موفقیت سازمان های مذکور در گرو پاسخگویی به این دسته از نیازها می باشد. اما علی رغم تفاوت های شدید در بین نیازهای یاد شده، آنچه برای هر شهروندی مهم می باشد، راحتی، ایمنی و امنیت زیستی خواهد بود. از این رو توجه به اصول مهندسی انسانی (آرگونومی) و ایمنی در ساخت و ساز شهری چه از نظر دستیابی به استانداردهای شهر سالم و چه از دیدگاه موفقیت سازمان های مرتبط با طراحی شهری، بسیار مهم خواهد بود. مبلمان شهری از جمله المان های اساسی هر شهر است که بیشترین ارتباط را با شهروندان می یتواند برقرار نماید. از این رو راحتی، ایمنی و امنیت مربوط به آن نیز حائز اهمیت خواهد بود. کاربرد اصول علمی در طارحی و نصب این اجزا از طریق علم ارگونومی قابل حصول خواهد بود. ارگونومی، عملی است که به اصلاح و بهینه سازی و نیز طراحی صحیح مربوط، مشاغل و تجهیزاتی می پردازد که افراد در حرف و مشاغل مختلف با آنها سر و کار دارند و در حقیقت به دنبال تطابق هر چه بیشتر و بهتر محیط و تجهیزات با نیازهای انسان می باشد. بدیهی است چنانچه در ساخت و ساز مبلمان شهری به نیاز کاربران توجه نشود پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهد داشت. سقوط افراد در حین تردد در معابر شهری، حادثه دیدن کودکان در محیط بازی، مشکلات جسمانی در استفاده از نیمکت ها و صندلی های سطح شهر، الودگی های بصری، ایمن نبودن جعبه های تقسیم برق، وجود لبه های تیز و برنده در تجهیزاتی چون کیوسک های تلفن و پلکان و پل های عابر، ناهمواری معابر و دیگر موارد مشابه از جمله پیامدهای نامطلوب و ناخواسته ناشی از بی توجهی به کاربرد اصول ایمنی و ارگونومی در طراحی مبلمان شهری است. شایان ذکر است که بخش قابل توجهی از استفاده کنندگان از مبلمان شهری را گروه ریسک پذیری چون زنان، کودکان، خانم های باردار، سالمندان و معلولین تشکیل می دهند. از این رو با عنایت به اینگونه موارد، اهمیت استقرار نظام اصولی در ایمن سازی مبلمان شهری و طراحی ارگونومیک، المانهای شهری دو چندان می شود. در این مقاله سعی شده است بهاستناد نمونه های متعددی از طراحی های غیر ارگونومییک و غیر ایمن تجهیزات و مبلمان شهری، راهکارهای ایمنی و ارگونومی مربوطه در اصلاح شرایط فعلی این دسته از المانهای شهری مورد توجه قرار گیرد. تشریح اهمیت معیارهای آنتروپومتری، لزوم توجه به مبانی ارگونومیک طراحی صندلی و مبلمان در سطح شهر و تشریح روش های آنالیز ایمنی المانهای شهری از جمله مواردی هستند که در این مقاله مورد بحث قرار می گیرند.

کلیدواژه ها:

ارگونومی ، ایمنی ، مبلمان شهری ، مهندسی انسانی ، شهر سالم