تعیین عوامل بیماریزا در توده های خشکیده بلوط استان ایلام و بررسی روشهای مدیریتی آنها

با کاهش نزولات آسمانی و گرم شدن هوای جو اطراف زمین در چند دهه اخیر پدیده خشکیدگی یکی از مسایلی است که سلامت و بقا گونه های مختلف گیاهی را با مشکل روبرو نموده است. در طی سالهای اخیر در جنگلهای موجود در رشته کوه زاگرس پدیده خشکیدگی جامعه گیاهی و اکوسیستم جنگلی این مناطق را دچار ضعف و زوال و موجب خسارتهای زیادی به گونه های مختلف جنگلی شده است. درختان بلوط گونه Quercus brantii یکی از مهمترین گونه های جنگلی بومی منطقه زاگرس و استان ایلام می باشند که در سطح وسیع و با فراوانی و پراکنش زیاد در این مناطق حضور دارند. این گونه در سالهای اخیر حساسیت زیادی نسبت به کاهش رطوبت و افزایش درجه حرارت از خود نشان داده است. از طرف دیگر تغیرات اقلیمی پیش آمده و ضعف درختان موجب بروز و شیوع آفات و بیماریهایی در این گونه گیاهی شده است که حیات آنرا با خطر روبرو ساخته است. در این تحقیق با بازدید و نمونه برداری و کشت و شناسایی عوامل بیماریزا، به بررسی عوامل بیماریزای موثر در ضعف و زوال درختان بلوط سطح استان ایلام و اثبات وجود و مطالعه بیماریزایی آنها و بررسی شیوه های مدیریتی ساده و کاربردی موثر در کاهش خسارت عوامل بیماریزای درختان بلوط مورد مطالعه و آزمایش قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق دو عامل قارچی Biscogniaxia mediteranea و Obolarina persica از عوامل ایجاد کننده بیماری ذغالی به عنوان عوامل اصلی بیماریزای دخیل در ضعف و زوال و یک عامل قارچی ثانویه اما با پراکنش وسیع بر روی قسمتهای مختلف تنه و شاخه های درختان آسیب دیده در سطح مناطق جنگلی استان با نام Aspergillus sp. شناسایی گردید. در بخش مدیریتی نیز کاهش میزان پروپاگول عامل بیماریزا بوسیله شیوه های مختلف بهسازی تاج و افزایش میزان ذخیره سازی رطوبت خاک بوسیله ایجاد چاله آبگیر مورد مطالعه قرار گرفت، که بر اساس نتایج بدست آمده تمامی شیوه های بکار گرفته شده بهسازی و حذف قسمتهای آلوده در کاهش میزان علایم بیماری و افزایش میزان شادابی درختان آلوده مورد آزمایش موثر واقع شدند، اما میزان تاثیر ذخیره نزولات آسمانی و رطوبت در کاهش میزان علایم و افزایش شادابی درختان آلوده به میزان کم و از نظر آماری معنی دار نگردید.واژه های کلیدی: بلوط، بیماری، خشکیدگی، مدیریت، قارچ، ذغالی