کینوا: شبه غله مناسب منابع آب شور

مهم ترین مشکلی که امنیت غذایی کشور و جهان را تهدید می کند کمبود منابع آب مناسب است. در حال حاضر کشاورزی عمده ترین مصرف کننده منابع آب کشور و به همین دلیل آسیب پذیرترین بخش ناشی از بحران کم آبی است. حدود 52 میلیارد متر مکعب از آب مصرفی از منابع آب زیرزمینی و حدود 42 میلیارد متر مکعب نیز از طریق آب های سطحی تامین می شود. با گسترش فعالیت های بشر رقابت بخش های مختلف کشاورزی، بهداشت و صنایع بر سر منابع آبی مناسب افزایش یافته و فشار بیش تری بر بخش کشاورزی وارد شده است. شوری آب های سطحی و زیرزمینی تحت تاثیر خصوصیات اقلیمی، جغرافیایی، زمین شناسی و فعالیت های انسانی است. بیش تر منابع آب سطحی و زیر زمینی شور و لب شور در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارند. از طرفی ریختن آب زهکش های کشاورزی، صنعتی و خانگی به رودخانه ها موجب آلودگی و کاهش کیفیت آب رودخانه ها بویژه در پایین دست می شوند. تلاش های اخیر در راستای خودکفایی در تولید، فشار مضاعفی بر منابع آب وارد کرده است. قطعا با روند کنونی، منابع آب بخش کشاورزی دچار آسیب جدی خواهد شد. از راهکارهای مقابله با این بحران استفاده از منابع آب غیر متعارف مانند آبهای لب شور و شور، مدیریت آبیاری، بهره وری آب، تغییر الگوی کشت و طبقه بندی اقلیمی کشاورزی است. امروز کمبود منابع آبی، استفاده از آب های نامتعارف را اجتناب ناپذیر کرده است. آب های نامتعارف شامل آب دریا، آب های شور و برگشتی، آب فاضلاب و آب های شور فصلی است. به منظور استفاده از منابع آب نامتعارف، باید گیاهان مناسب در الگوی کشت این مناطق قرار گیرد. در حال حاضر 30 گونه گیاهی90 درصد و برنج، گندم و سیب زمینی 50 درصد غذای بشر را تامین می کنند. اگرچه شورزیست ها نقش مهمی در رژیم غذایی مردم جهان در گذشته داشته اند، ولی در نیمه دوم قرن بیستم پتانسیل استفاده از شورزیست ها به عنوان گیاهان جدید توسعه یافت. در حال حاضر در مناطقی که با کمبود آب شیرین مواجه هستند (برای مثال: خاورمیانه) جایگزینی با گیاهان غیر معمول (شورزیست ها) برای کشت شروع شده است. اگر چه در برخی کشورها که متاثر از تنش شوری نیستند نیز گیاهان شورزیست نظیر کینوا به عنوان غذا مورد استفاده قرار می گیرند. کینوا یک گیاه شورزیست اختیاری است و قادر است تا شوری نزدیک به شوری آب دریا (40 دسی زیمنس بر متر) را تحمل کند. در این نشریه سعی شده است علاوه بر معرفی این گیاه با ارزش، مسایل فنی تولید آن نیز بررسی شود. کینوا می تواند به دلیل مقاومت بالا به تنش های خشکی و شوری و تولید دانه در دامنه ای از شوری که گندم و جو و یا سایر گیاهان زراعی معمول قادر به تولید نیستند، تنوع ژنتیکی بالا و تطابق پذیری به اقلیم های مختلف، ارزش غذایی بالا و کارایی بالای استفاده از منابع، گیاه مناسبی برای استفاده از منابع آب و خاک بسیار شور باشد..