مطالعه تغییرات جمعیت، قابلیت تغذیه و طول دوره های رشدی گونه غالب مگس های سیرفید، شکارگر شته های باغ های سیب

سیب از مهم ترین محصولات باغی ایران است. شته ها از آفات مهم این درختان بوده، با تغذیه از شیره گیاهی و ترشح عسلک موجب ضعف و بروز اختلالات فیزیولوژیک در میزبان می شوند. مدیریت تلفیقی مهار جمعیت این گروه از آفات با تاکید بر حمایت و کاربرد دشمنان طبیعی، مهم ترین راه جلوگیری از خسارت اقتصادی و گسترش رو به تزاید آنها است. گونه های مگس شته خوار سیرفید به علت تنوع زیاد، قدرت بالای کاهش جمعیت و میزان تغذیه، نقش کلیدی در کنترل این آفات دارند. در این مطالعه با استفاده از تله مالایز و جمع آوری لاروها و پرورش آنها تعداد 10 و 7 گونه مگس سیرفید شکارگر شته ها به ترتیب از باغات سیب کرمانشاه و تهران در سال های 93-1392 جمع آوری و شناسایی شد. تنوع گسترده ای از مگس های سیرفید در باغات سیب وجود دارند که در کنترل شته های میزبان نقش دارند. دو گونه Eupoedes corollae و Episyrphs balteatus طی فصل رشد و به ویژه در بهار در زمان اوج جمعیت شته ها به ترتیب از تراکم بالاتری نسبت به سایر گونه ها برخوردارند. وجود پوشش گیاهی در زیست بوم سیب نقش بسزایی در تنوع و انبوهی مگس های سیرفید دارد. با افزایش دمای هوا و کاهش منابع شهد و گرده تنوع و تراکم مگس های سیرفید در باغات سیب کاهش می یابد. در بررسی شته های میزبان درختان سیب نیز سه گونه شته یAphis pomi ,Eriosoma lanigerum وDysaphis plantaginea در مناطق مورد بررسی گزارش می شوند. در کرمانشاه E. lanigerum گونه غالب بوده ولی در تهران A. pomi جمعیت بالاتری داشت. در ادامه مطالعات، ویژگی‎های زیستی و میزان تغذیه سنین مختلف لاروی گونه ی غالبE. corollae روی شته A. pomi در اتاق رشد با دمای 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت. دوره مراحل جنینی تخم، دوره لاروی، دوره شفیرگی و کل دوره رشدی این مگس به ترتیب 60/3، 60/12، 8 و 4/25 روز تعیین شد. طول عمر حشرات کامل وقتی با محلول آب و عسل مورد تغذیه قرار گرفتند به میزان قابل توجهی افزایش یافت (60/9 روز) در حالی که در شرایط بدون تغذیه فقط توانست 00/3 روز زنده بماند. بررسی‎ها نشان داد از لحاظ میزان تغذیه روزانه و تغذیه کل مربوط به سه سن لاروی مگس اختلاف معنی‎داری وجود دارد (P<0.01). هر لارو این مگس طی مراحل سه گانه لاروی توانست به طور متوسط 20/392 عدد شته سبز سیب را مورد تغذیه قرار دهد که نشان دهنده پتانسیل بالای تغذیه لاروهای این مگس از این شته است. لاروهای سن سوم نقش بیشتری در تغذیه داشتند به طوریکه 67 درصد کل تغذیه دوره لاروی مربوط به این سن بود. میزان سرانه تغذیه روزانه لاروهای سنین اول، دوم و سوم به ترتیب 68/6، 85/27 و 27/59 عدد شته سبز سیب تعیین شد که در این میان لاروهای سن سوم و لاروهای سن اول به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تغذیه روزانه را به خود اختصاص دادند. با توجه به پتانسیل بالای تغذیه، این گونه مگس سیرفید می‎تواند جایگاه مناسبی در مدیریت تلفیقی گونه‎های مختلف شته به ویژه شته سبز سیب داشته باشد. واژه های کلیدی: مگس های سیرفید شته خوار، شته های سیب، زیست شناسی، پتانسیل تغذیه، Eupeodes corollae