ارزیابی واکنش لاین های دیررس سویا در شرایط تنش کم آبی

به منظور ارزیابی واکنش ‮‭19‬ لاین خالص دیررس سویا مشتق از 8 ترکیب در شرایط تنش کم آبی، دو آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گرگان، به مدت دوسال (‮‭91-92‬) به مورد اجرا در آمد. کشت به صورت تابستانه بوده و تحمل این لاین ها در برابر تنش کم آبی با دو شاهد کتول و ساری مورد مقایسه قرار گرفت.در آزمایش اول لاین ها در شرایط معمول و بر اساس ‮‭60‬ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر آبیاری شدند..در آزمایش دوم لاین ها در شرایط تنش کم آبی قرار گرفتند و آبیاری بر اساس ‮‭120‬ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر انجام شد. تجزیه مرکب دوساله در رابطه با دو محیط با آبیاری نرمال و دارای تنش نشان داد که این شرایط بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه اثر معنی داری دارد. همچنین نتایج در تجزیه های جداگانه برای هر محیط نشان داد، بین عملکرد دانه ژنوتیپ های سویا اختلاف معنی داری وجود دارد. بر این اساس بیشترین عملکرد دانه در شرایط نرمال رطوبتی مربوط به ژنوتیپ شماره یک حاصل از ترکیب ‭DPX x Rend ‬با میزان ‮‭3682‬ کیلوگرم در هکتار بود. در شرایط تنش کم آبی بیشترین عملکرد دانه از ژنوتیپ شماره ‮‭12‬ مربوط به لاین ‭Williams x DPX ‬با میزان ‮‭3241‬ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. همچنین در این بررسی شاخص های مختلف مربوط به حساسیت و تحمل به تنش نیز محاسبه شد که بر اساس بیشتر شاخص ها لاین شماره یک تحمل بالاتری نسبت به تنش نشان داد. همچنین بر این اساس تعدادی از لاین ها از ترکیبات مختلف توانستند در هر دو شرایط عملکرد مطلوبی تولید کنند. سه ژنوتیپ از لاین های برتر شامل ‭DPX ‬ا ‭Rend ‬، ‭ Williams x DPX‬و ‭Accomac x Yagutsa ‬با در نظر گرفتن خصوصیات زراعی و عملکرد برتر برای ادامه بررسی های به نژادی در ارزیابی های منطقه ای در قالب طرح تحقیقی ترویجی با شاهد منطقه در مقایسه قرار خواهند گرفت.