شناخت ویژگی های مناسب راشستان های شمال کشور برای اعمال جنگل شناسی نزدیک به طبیعت (شیوه تک گزینی)

یکی از آشکارترین جنبه های ساختار یک توده جنگلی، الگوی مکانی یا نحوه توزیع درختان آن است. تعیین الگوی مکانی درختان در هر مرحله تحولی، پویایی ‭(dynamic) ‬جنگل را در طول زمان نشان داده و می تواند اطلاعات مفیدی در مورد فرایندهای طبیعی به ویژه در جنگلهای ناهمسال در اختیار قرار دهد. به این منظور ‮‭12‬ قطعه یک هکتاری به ابعاد ‮‭100‬ا‮‭100‬ متر در سه مرحله تحولی اولیه ‭(initial)‬، بلوغ ‭(optimal) ‬و پوسیدگی ‭(decay) ‬در چهار منطقه جنگلی راشستان طبیعی دست نخورده در مناطق اسالم (گیلان)، لنگای کلاردشت (غرب مازندران)، هفت خال نکا (شرق مازندران) و شصت کلا (گلستان) انتخاب شدند. سپس در داخل این قطعات، مختصات کلیه درختان قطورتر از ‮‭7/5‬ سانتی متر به روش فاصله- آزیموت تعیین گردید و در نهایت الگوی مکانی درختان با استفاده از تابع ‭K ‬رایپلی تجزیه و تحلیل شد. نتایج این بررسی نشان داد که در حالی که در مناطق چهارگانه مورد بررسی، تعداد درختان از مرحله اولیه تا پوسیدگی رو به کاهش گذاشته و میانگین قطر برابرسینه درختان روند افزایشی و ضریب تغییرات قطر برابرسینه روند کاهشی دارد، الگوی پراکنش درختان در سه منطقه اسالم (گیلان)، لنگای کلاردشت (غرب مازندران) و هفت خال نکا (شرق مازندران) به طور کلی و عموما در مراحل اولیه، بلوغ و پوسیدگی به ترتیب خوشه ای شدید، تصادفی و خوشه ای ضعیف است که نظریه زادآوری و تجدیدحیات جنگل در داخل روشنه های یک جنگل ناهمسال را تایید می نماید. اما در منطقه شصت کلا (گلستان) الگوی پراکنش درختان در هر سه مرحله تحولی یکسان و از نوع تصادفی بدست آمد که دلیل آن می تواند خشک تر بودن اقلیم منطقه و در نتیجه کاهش تراکم جنگل این منطقه نسبت سه منطقه دیگر باشد. نتایج این تحقیق، کاربرد آمار مکانی را در بررسی الگوی مکانی درختان نشان می دهد. عقیده بر این است که مدیران جنگل برای آگاهی از فرایندهای طبیعی در جنگل به چنین اطلاعاتی از توده های دست نخورده به عنوان یک کلید راهنما برای مدیریت بهتر جنگلها احتیاج دارند تا همگام با طبیعت در سایر توده های تحت مدیریت عمل کنند و به مدیریت پایدار اکوسیستم های طبیعی بپردازند. واژه های کلیدی: الگوی مکانی، مراحل تحولی، تابع ‭K ‬رایپلی، توده دست نخورده، راش.