بررسی واکنش ژنوتیپ های بهاره کلزا به تنش خشکی در استان گلستان

به منظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات زراعی ژنوتیپ های بهاره کلزا ‭(Brassica napus L.) ‬تحت شرایط آبیاری تکمیلی و بدون آبیاری در منطقه گنبد، ‮‭14‬ ژنوتیپ کلزای تیپ بهاره (هایولا،‮‭401‬ هایولا،‮‭420‬ هایولا،‮‭308‬ هایولا،‮‭50‬ هایولا،‮‭432‬ هایولا،‮‭4815‬ آرجی اس،‮‭003‬ لاین5 (بهبهان)، لاین6 (زابل)، لاین7 (ورامین)، ‭Og‬1، ‭Og‬2، ‭Og‬‮‭14‬ و K3)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. آزمایش در دو شرایط آبیاری (انجام آبیاری تکمیلی در دو مرحله گلدهی و پرشدن دانه) و بدون آبیاری (شرایط دیم) انجام شد. میانگین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط آبیاری تکمیلی بیشتر از شرایط بدون آبیاری بود، اگرچه اختلاف این صفات از نظر آماری معنی دار نشد. در هر دو سال مورد مطالعه اثر ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بود، در حالی که اثر آبیاری بر صفت فوق تنها در سال زراعی ‮‭1389-90‬ معنی دار شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط آبیاری تکمیلی و بدون آبیاری در سال زراعی ‮‭1389-90‬ به ترتیب برابر ‮‭2960‬ و ‮‭2686‬ کیلوگرم در هکتار و در سال زراعی ‮‭1390-91‬ به ترتیب برابر ‮‭1812‬ و ‮‭1712‬ کیلوگرم در هکتار بود. به نظر می رسد شرایط هوایی خاص سال دوم مطالعه شامل دمای پایین هوا در طی دوره رویشی کلزا و همچنین وقوع بارندگی های زیاد در طی فصل رشد دلیل اصلی عدم معنی دار شدن اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا باشد. در سال زراعی ‮‭1389-90‬ بیشترین عملکرد دانه (‮‭3220‬ کیلوگرم در هکتار) مربوط به هیبرید هایولا‮‭50‬ و در سال زراعی ‮‭1390-91‬ بیشترین عملکرد دانه (‮‭2060‬ کیلوگرم در هکتار) مربوط به هیبرید هایولا‮‭401‬ بود. نتایج این مطالعه نشان داد که هیبرید هایولا‮‭50‬ می تواند به عنوان رقم مناسب در کنار هیبریدهای هایولا،‮‭401‬ هایولا‮‭420‬ و رقم آزاد گرده افشان آرجی اس‮‭003‬ جهت کشت در منطقه توصیه شود. واژهصهای کلیدی: کلزا، تنش خشکی، رقم، اجزای عملکرد و عملکرد دانه.