بررسی اثر سطوح مختلف تراکم بوته گلرنگ در کنترل و رقابت با علف های هرز و عملکرد آن در شرایط دیم

افزایش توانایی رقابت محصول با علفهای هرز از طرق مختلف به نژادی و به زراعی که بتوان خسارت علفهای هرز را کاهش داد، به عنوان راهی اگرواکولوژیکی در این خصوص مطرح می باشد. به همین منظور بررسی اثر مقادیر مختلف بذر و فاصله های متفاوت ردیف کاشت در زراعت گلرنگ جهت بازداشتن رشد علفهای هرز ، به عنوان راهی به زراعی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح آماری استریپ بلوک فاکتوریل با چهار تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود اجرا گردید. فاکتور علف هرز با دو سطح: (1)عدم کنترل علفهای هرز و (2) یکبار وجین علف های هرز در مرحله پایان روزت گلرنگ(شروع ساقه رفتن) به عنوان فاکتور افقی و فاکتورهای فاصله ردیف با چهار سطح: ،‮‭15‬ ،‮‭45 30‬ و ‮‭60‬ سانتیمتر و تراکم با چهار سطح : ،‮‭40‬ ،‮‭100 70‬ و ‮‭130‬ بوته در متر مربع، به صورت فاکتوریل به عنوان فاکتور عمودی اجرا شدند. تجزیه واریانس مرکب برروی عملکرد دانه در سالهای مختلف آزمایش اثر معنی دار سال را نشان داد که نشان دهنده شرایط آب هوایی در سالهای اجرای آزمایش بود. همچنین فاکتورهای علف هرز و فاصله ردیف بر عملکرد دانه اثر معنی دار داشتند که عملکرد دانه در شرایط بدون علف هرز از شرایط فراهی علف هرز بیشتر بود و مقایسه میانگین عملکرد دانه سطوح مختلف فاصله ردیف نشان داد که فاصله ردیف های کاشت ‮‭15‬ و ‮‭30‬ سانتیمتر بطور معنی داری بالاتر از فاصله ردیف های ‮‭45‬ و ‮‭60‬ سانتیمتر قرار گرفتند. تراکم بر عملکرد دانه اثر معنی دار نداشت. در شرایط بدون علف هرز: در فاصله ردیف ‮‭15‬ سانتیمتر با کمترین سطح تراکم (‮‭40‬بوته در متر مربع) بالاترین عملکرد فراهم شده است که در این حالت با افزایش تراکم از عملکرد دانه کاسته شده است، و در فاصله ردیف ‮‭30‬ سانتیمتری، از تراکم ‮‭40‬ تا ‮‭100‬ بوته در متر مربع تغییری در عملکرد ایجاد نشده است، ولی در ‮‭130‬ بوته در متر مربع عملکرد کاهش یافته است، و در فاصله ردیف های ‮‭45‬ و ‮‭60‬ سانتیمتر در تراکم ‮‭40‬ تا ‮‭100‬ بوته در متر مربع عملکرد یکنواخت بوده است، ولی در تراکم ‮‭130‬ بوته در متر مربع عملکرد بیشتر شده است ؛ و در شرایط با علف هرز: در فاصله ردیف ‮‭15‬ سانتیمتر بالاترین عملکرد با تراکم ‮‭70‬ بوته در متر مربع حاصل گردید، که در مقایسه با شرایط بدون علف هرز ملاحظه می شود که تراکم مناسب در این شرایط بیشتر است، و در فاصله ردیف ‮‭30‬ سانتیمتری عملکرد در تمامی سطوح تراکم تقریبا بدون تغییر می باشد هرچند که تراکم ‮‭70‬ بوته در متر مربع کمی بالاتر از بقیه قرار گرفته است، و همانند شرایط بدون علف هرز در فاصله ردیف های ‮‭45‬ و ‮‭60‬ سانتیمتر در تراکم ‮‭40‬ تا ‮‭100‬ بوته در متر مربع عملکرد تقریبا یکنواخت بوده است، ولی در تراکم ‮‭130‬ بوته در متر مربع عملکرد بیشتر شده است. بررسی درصد روغن دانه گلرنگ نشان داد که در شرایط بدون علف هرز درصد روغن دانه بطور معنی داری بیشتر بود، اثر متقابل فاصله ردیف و علف هرز نیز بر درصد روغن دانه معنی دار بود و بیشترین درصد روغن دانه در فاصله ردیف های ‮‭30‬ و ‮‭45‬ سانتیمتر در شرایط بدون علف هرز بدست آمد. همچنین مقایسه میانگین درصد روغن دانه برای سطوح مختلف تراکم نشان داد که درصد روغن دانه در تراکم های ‮‭40‬ و ‮‭70‬ بوته در متر مربع در کلاس بالاتری نسبت به تراکم های ‮‭100‬ و ‮‭130‬ بوته در متر مربع قرار دارند. واژه های کلیدی: گلرنگ، دیم، رقابت، گیاه زراعی با علفهای هرز ، تراکم بذر، عملکرد دانه