بررسی و تکثیر و پرورش شیزوتراکس زادرونی تا وزن یک گرمی در استخرهای خاکی

هامون ماهی ‭(Shizothorax zarudnyi) ‬بومی آبهای شرق کشور بوده ودرجهان منحصرا دراین منطقه یافت می شود و از با ارزشترین گونه اقتصادی منطقه محسوب می شود. در طی چند ساله اخیر به دلیل خشکسالی های چاه نیمه ها (یک منبع نیمه طبیعی ) این گونه در معرض خطر قرارگرفته است. دراین راستا و به منظور بهبود وضعیت ذخایر این ماهی براساس قرار داد سه جانبه دولت ایتالیا، ‭UNDP ‬و دولت جمهوری اسلامی ایران و تخصیص اعتبار حمایتی دولت ایتالیا برای فقر زدایی در استان سیستان و بلوچستان از طریق اجرای برنامه توسعه آبزی پروری، این پروژه بخشی از طرحی است که بدین منظور برای ثبت نرماتیو تکثیر و تولید بچه ماهی 1 گرمی برای باز سازی ذخایر و تامین بچه ماهی برای دیگر اهداف تحقیقاتی توسط مرکز تحقیقات شیلات چابهار (در ایستگاه تحقیقات هامون) باجرا در آمد. از اوایل پاییز ‮‭1385‬ به صید تعداد ‮‭331‬ مولدین ماهی بومی شیزوتراکس زارودنی ‭(Schizothora zarudnyi) ‬با وزن‮‭800- 2450‬ گرمی ازچاه نیمه ها اقدام گردید، برای تکثیر از هیپوفیز، هورمونهای ‭GnRHa ‬وآنتی دوپامین به میزان ‮‭3-6‬ میلی گرم ، ‮‭20-30‬ میکروگرم و ‮‭10-15‬ میلی گرم در واحد یک کیلو گرم وزن ماهی و از تاریخ ‮‭85/12/15‬ (این پروژه در ‮‭1389‬ مستند و ابلاغ شده است) در طی ‮‭2-3‬ مرحله استفاده گردید. از تعداد ‮‭169‬ مولد تزریق شده که یکسری در اواسط اسفند ‮‭1385‬ در دمای ‮‭12‬ تا ‮‭13‬ درجه سانتیگراد با ‮‭25‬ در صد پاسخدهی به هورمون تراپی ویک سری دیگر در فروردین ‮‭1386‬ در دمای ‮‭14‬ تا ‮‭16‬ با ‮‭65‬ در صد پاسخگویی به هورمون تراپی نتیجه بدست آمد در این تحقیق از تعداد ‮‭167‬ مولدین، تعداد ‮‭82‬ مولد ماده و ‮‭87‬ تااز مولدین نربودند که درکل تعداد ‮‭30‬ عدد مولدین ماده با درجات متفات آمادگی تخمهایش را آزاد نمودند که از این تعداد ‮‭20‬ عدد از مولدین به طور کامل و 3عدد نیمی و 7 عدد نیز یک سوم تخمهایشان را آزاد کردند.مولدین نر که تنها در مرحله آخر هورمون تراپی ، هورمون دریافت کردند و تمام آنها آماده اسپرم دهی بودند و اما ماده ها پس از تزریق نهایی با گذشت ‮‭353-428‬ ساعت درجه سانتیگراد آماده تخمریزی بودند. پس از تکثیر و بدست آوردن تخم، تخمها به روش لقاح خشک بااسپرم مخلوط شدند و لقاح پیدا کردند. تخمهای لقاح یافته به انکوباتورهای ویس و تراف ها منتقل شدند. تخمهالقاح یافته در انکوباتورها با توجه به درجه حرارت آب محیط، پس از گذشت ‮‭9-10‬ روز و با میانگین درجه حرارت آب ‮‭12/5‬ درجه سانتیگراد تفریخ شدند. لاروها در درجه حرارت ‮‭13-14‬ درجه سانتیگراد پس از گذشت ‮‭5-8‬ روز کیسه زرده خود راجذب نمود و شروع به تغذیه فعال از شیر خشک و شیرابه زرده تخم مرغ و سیس سیست آرتیمیای دکپسوله و هچ شده و درنهایت با غذای کنسانتره آغازین کپورماهیان کردند. لاروها به مدت ‮‭10‬ روز به دلیل آماده نبودن استخرهای خاکی در تراف ها نگهداری شدند وسپس دردواستخر خاکی ‮‭1200‬مترمربعی برای رساندن تا وزن یک گرمی و تحویل به شیلات منطقه ذخیره سازی شدند. در استخرها لاروها باغذای استارتر ‭(SFC‬0)تغذیه شدندو تعدادلاروهای ذخیره سازی شده دردواستخر خاکی درحدود‮‭350‬هزار لارو می باشد. باتوجه به نتایج بدست آمده و کارذیگران می توان نتیجه گرفت که تکثیر مصنوعی ماهی هامون رادردمای ‮‭14-16‬رجه سانتیگرادودر آب جریان دار و بااستفاده ازهورمون تراپی(استفاده توام آنتی دوپامین و‭GnRha )‬امکان پذیر بوده و می توان لاروهای این گونه را به آسانی در استخرهای خاکی پرورش داد و اگر چه ذر مقایسه با کپور ماهیان دارای رشد کمتری بوده ممکن قیمت بالای آن برای جبران نقصان توجیه اقتصادی آن نقش بسزایی داشته باشد. لغات کلیدی: هامون ماهی ‭Schizothorax zarudnyi ‬، سیستان وبلوچستان و تکثیر