گزارش معرفی لوبیاچیتی رقم صالح E10 برای استان فارس (منطقه اقلید)

معرفی وتهیه ارقام جدید پرمحصول لوبیا با دارا بودن صفات کمی و کیفی مطلوب از اولویت های مهم برنامه اصلاح و توسعه کشت لوبیا در کشور و استان فارس است. توده های محلی لوبیاچیتی معمولا" سازگاری خوبی با مناطق خود دارند، اما فاقد صفات مطلوب زراعی از جمله عملکرد بالا هستند و در بین آنها ناخالصی فیزیکی بذر در شکل، اندازه و رنگ بذر دیده می شود. از این رو در طی سال های 1380 لغایت 1392 چهار پروژه تحقیقاتی به نژادی، به زراعی و تحقیقی ترویجی جهت بررسی لاین E10 انجام گردید. با استفاده از روش گزینش انفرادی درسال 1380 طرح بررسی و گزینش لاین های خالص و برتر در بین توده های بومی لوبیاچیتی به مدت سه سال (1382-1380) در ایستگاه اقلید انجام شد. در سال اول و دوم انتخاب تک بوته ها از توده های بومی و مقایسه مشاهده ای آنها صورت پذیرفت. درسال سوم آزمایش تعداد 16رقم و لاین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد لاین E10 با میزان عملکرد 2300 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با توده محلی سده (به عنوان شاهد) باعملکرد 1683 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی دار آماری نشان داد. در طی سال های1383لغایت 1386 ثبت گزارش نهایی، برنامه تکثیر بذر لاین ها و تهیه پروپوزال آزمایش سازگاری در دیگر ایستگاه ها انجام گردید. درسال 1387 طرح سازگاری در سه ایستگاه اقلید،خمین و زنجان با عنوان بررسی و مقایسه عملکرد و اجزا عملکرد لاینهای لوبیاچیتی انجام گرفت. دراین آزمایش 11 ژنوتیپ در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به مدت دو سال مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب آزمایش نشان داد لاین های لوبیاچیتی از لحاظ میزان عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد تفاوت معنی داری با هم داشتند، ولاینZ1 از زنجان و لاین هایE10 و E9 از اقلید به ترتیب باعملکرد 2328 ،2564 و 2313 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهدهای آزمایش رقم صدری و محلی خمین به ترتیب با عملکرد 2132 و 2063 کیلوگرم در هکتار میزان عملکرد بیشتری نشان دادند. لاینZ1 هر چند میزان عملکرد دانه آن در واحد سطح بالا بود ولی بدلیل دیررس بودن انتخاب نگردید.درسالهای91-1390 آزمایش به زراعی با عنوان بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزا عملکرد لاین های امیدبخش لوبیاچیتی در اقلید با استفاده از طرح آماری اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب آزمایش نشان داد میزان عملکرد دانه و اجزای عملکرد در تراکم های مختلف کاشت ازلحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند و میزان عملکرد دانه در واحد سطح لاینلویباچیتیE10 باعملکرد 3029 کیلوگرم نسبت به بقیه بیشتر بود. با اجرای طرح تحقیقی ترویجی رویلاین E10 درسال 1391 در مزرعه زارعین، نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد دانه در واحد سطح مربوط به لاین E10 با میانگین 3183 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه مربوط به محلی سده با میانگین 2466 کیلوگرم در هکتار است. از ویژگی های مهم لاین لوبیاچیتی E10 نسبت به محلی سده علاوه بر داشتن میزان عملکرد دانه بالا دارای صفت زودرسی است، زمان برداشت محصول لوبیا در اقلید اواخر شهریور ماه است و معمولا" مزارع لوبیا با خطر سرما زدگی زودرس پاییزه مواجه شده و سبب بروز خسارت روی برگ و ساقه و تغییر رنگ روی دانه لوبیا گردیده و از بازار پسندی و قیمت محصول کاسته می شود. ویژگی های لاین E10 بدین شرح است که فرم بوته روند رشد نا محدود، ارتفاع رقم 80 سانتیمتر، طول دوره رشد 115 روز، رنگ گل بنفش روشن، شکل بذر گرد، وزن صد دانه 42 گرم، متوسط عملکرد 2580 کیلوگرم در هکتار، میزان درصد پروتیین دانه 18/3 درصد، بازار پسندی و خوشرنگی خیلی خوب و بیماری ها .....پس انتخاب و استفاده ازلاین خالص E10 با داشتن ویژگیهای مطلوب زراعی ضرورت و اهمیت نامگذاری آنرا روشن می سازد.