تهیه نقشه پیوستگی و مکان یابی ژنهای کنترل کننده زمان گلدهی در بادام با استفاده از نشانگرهای مولکولی

بادام (Prunus dulcis) یکی از مهمترین محصولات باغی از دیدگاه تولید جهانی بشمار می رود. با توجه به ارزش غذایی و مزایای مصرف آن در سلامتی، میزان مصرف و عرضه جهانی آن در حال افزایش است. از اینرو، جهت حفظ جایگاه رقابتی در این بازار، برنامه اصلاح بادام ایران، بمنظور تولید ارقام سازگار با شرایط اقلیمی کشور تدیون شده است. بعنوان بخشی از این برنامه، جمعیت نقشه یابی بادام متشکل از 90 نتاج F1 حاصل از تلاقی شاهرود1 × شاهرود12 تشکیل شد. نشانگرهای ریزماهواره یکی از بهترین گزینه ها در تدوین نقشه های لینکاژی هستند. در این تحقیق، 95 نشانگر ریزماهوراه جداسازی شده از گونه های پرونوس مورد استفاده قرار گرفت و از بین آنها 40 نشانگر چند شکل با امکان تفسیر آسان و قابل اطمینان جهت بررسی تمام جمعیت نقشه یابی غربال گردید. نشانگرهای ریزماهواره جدا شده از بادام بیشترین میزان چند شکلی را نشان دادند. صفات کمی و کیفی مانند زمین گلدهی، زمان برگ دهی و خصوصیات مغز در دو سال متوالی برای تمامی نتاج جمعیت ارزیابی شد. همبستگی بالایی بین صفات مختلف مانند زمان رسیدن، شکل میوه (76/0r=) و اندازه میوه (63/0r=)، زمان گلدهی، وزن میوه (86/0r=)، عرض مغز (86/0r=) و طول مغز (74/0r=) یافت شد. مطالعه این همبستگی ها نشان می دهد که اصلاح یکی از این صفات ممکن است در بهبود دیگری موثر باشد. نقشه لینکاژی با استفاده از 40 نشانگر ریزماهواره ترسیم شد و طول نقشه 442 سانتی مورگان بود. تمامی داده ها بر اساس سیتم مورد نیاز در نرم افزار JoinMap مورد استفاده در تهیه نقشه لینکاژی امتیازدهی و کد دهی شد. در این پروژه تحقیقاتی، پنج QTLs در شش گروه لینکاژی شناسایی شد که با صفات زمان گلدهی، زمان برگ دهی و اندازه مغز ارتباط داشت. با شناسایی QTLها و نشانگرهای پیوسته به صفات مورفولوژیک مانند زمان گلدهی، متخصصین اصلاح قادرند تا گزینش به کمک نشانگر را جهت انتخاب سریع و دقیق ژنوتیپ های مطلوب در برنامه اصلاحی مورد استفاده قرار دهند. از نقشه لینکاژی حاصل از این تحقیق می توان در آینده برنامه اصلاحی بادام ایران بهره مند شد.کلمات کلیدی: بادام، صفات مورفولوژیک، دو رگ گیری، QTL، نشانگر ریزماهواره