بررسی عملکرد دانه و روغن و سایر صفات زراعی ارقام و لاین های گلرنگ در کشت های پاییزه ، انتظاری و بهاره تحت شرایط دیم در مناطق معتدل سرد و سردسیر کشور

به منظور شناسایی بهترین تاریخ کشت گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سردسیرکشور آزمایش هایی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه کشت پاییزه ، انتظاری و بهاره سال زراعی ‮‭1390-91‬ در 4 منطقه سرارود کرمانشاه ، مراغه ، زنجان و کردستان اجرا گردید. صفات مختلفی شامل تعداد روز تا شروع گلدهی و رسیدگی ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد قوزه در بوته ، تعداد دانه در قوزه ، وزن هزار دانه ، درصد روغن دانه و عملکرد دانه ارزیابی شد. در هر ایستگاه نتایج نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تعدادی از صفات اختلاف معنی داری در هر سه نوع کشت پاییزه ، انتظاری و بهاره با یکدیگر دارند. از مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های تحت بررسی مشخص شد که بیشترین عملکرد دانه در ایستگاه سرارود به رقم پدیده (‮‭906‬ کیلوگرم در هکتار) در کشت پاییزه ، ژنوتیپ داراب 7 (‮‭927‬کیلوگرم در هکتار) در کشت انتظاری و ژنوتیپ داراب 2 (‮‭770‬ کیلوگرم در هکتار ) در کشت بهاره ، برای ایستگاه مراغه به ژنوتیپ های ‮‭74‬‭-CW‬و پدیده (به ترتیب ‮‭1188‬ و ‮‭1102‬ کیلوگرم در هکتار) در کشت پاییزه، فرامان و ‮‭74‬‭-CW (‬به ترتیب ‮‭1310‬ و ‮‭1264‬ کیلوگرم در هکتار) کشت انتظاری، محلی اصفهان و ‮‭74‬‭-CW (‬به ترتیب ‮‭1578‬ و ‮‭1434‬ کیلوگرم در هکتار) کشت بهاره ، برای ایستگاه زنجان برای کشت های پاییزه ، انتظاری و بهاره به ژنوتیپ ‮‭1031‬‭) PI‬‮‭404478‬ کیلوگرم در هکتار) ، رقم پدیده (‮‭474‬ کیلوگرم در هکتار) و لاین ‮‭47‬ ( ‮‭289‬ کیلوگرم در هکتار) و در نهایت ایستگاه کردستان ارقام پدیده و فرامان (به ترتیب ‮‭965‬ و ‮‭961‬ کیلوگرم در هکتار) در کشت پاییزه، ژنوتیپ های ‮‭74‬‭-CW‬و پدیده (به ترتیب ‮‭675‬ و ‮‭1672‬ کیلوگرم در هکتار) کشت انتظاری، داراب2 و فرامان (به ترتیب ‮‭450‬ و ‮‭444‬ کیلوگرم در هکتار) کشت بهاره تعلق داشت. در کلیه ایستگاه ها کشت های زمستانه (پاییزه و انتظاری) به استثنای مراغه بر کشت بهاره برتری داشتند. از لحاظ محتوی روغن دانه و عملکرد دانه کشت بهاره در مراغه برتری آماری بر هر دو نوع کشت داشت. اختلاف معنیدار بین سه نوع کشت برای محتوی روغن دانه در زنجان مشاهده نگردید. کشت بهاره کردستان از نظر محتوی روغن دانه نسبت به دو کشت دیگر برتری معنی دار نشان داد. واژه های کلیدی: گلرنگ زراعی ، کشت پاییزه ، کشت انتظاری ، کشت بهاره ، دیم ، عملکرد دانه و روغن