بررسی و مقایسه عملکرد لاین های امیدبخش گندم نان متحمل به قطع آبیاری آخر فصل با ارقام شاهد پیشتاز و سیروان در شرایط زارعین نیشابور (آنفارم)

به منظور بررسی و مقایسه عملکرد پنج ژنوتیپ گندم امیدبخش متحمل به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشاورزان، این آزمایش با هفت لاین و رقم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان نیشابور و فیروزه ( به ترتیب در مزرعه شرکت کشاورزی هلال و روستای حسین آباد کمال) طی سال زراعی ‮‭1390-91‬ اجرا شد. ژنوتیپ های مورد بررسی عبارت از ‮‭88-10‬‭-WS-‬‮‭4-88‬، ‭WS-‬‮‭5-88‬، ‭WS-‬‮‭6-88‬، ‭WS ‬و ‮‭88-13‬‭-WS ‬بودند که با دو رقم پیشتاز و سیروان به عنوان شاهد(جمعا هفت لاین و رقم) مقایسه شدند. این ژنوتیپ ها از آزمایش "ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان در شرایط قطع آبیاری از مرحله سنبله دهی به بعد برای مناطق معتدل کشور‭WS-ERWYTM‬‮‭88‬ " انتخاب شده اند. عملیات زراعی طبق عرف منطقه وکشاورزان در هر مکان صورت پذیرفت. جهت اعمال تنش خشکی آخر فصل، آخرین آبیاری در دهه اول اردیبهشت ماه ( اوایل ظهور سنبله) صورت گرفت و پس از این مرحله، آبیاری قطع شد. از هر کرت در دو مزرعه ‮‭4/8‬ مترمربع نمونه به صورت تصادفی برداشت شد و پس از حمل به ایستگاه توسط کمباین آزمایشات کوبیده شد و عملکرد اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد بین میانگین عملکرد دانه در مکان 1 (مزرعه هلال احمر)و مکان 2 (حسین آباد کمال) تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت و مقدار آن به ترتیب ‮‭5638‬ و ‮‭3599‬ کیلوگرم در هکتار بود. تفاوت عملکرد بین ژنوتیپ ها غیر معنی دار بود ولی تجزیه واریانس ساده نشان داد بین عملکرد ژنوتیپ ها در مکان 2 تفاوت معنی داری در سطح احتمال پنج درصد وجود داشت. اثر متقابل ژنوتیپ در محیط غیرمعنی دار بود. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی(به جز رقم سیروان) ژنوتیپ های ‮‭88-10‬‭-WS ‬و ‮‭88-13‬‭-WS ‬با میزان ‮‭4860‬ و ‮‭4813‬ کیلوگرم در هکتار از عملکرد بالاتری برخوردار بودند. بنابراین، این دو ژنوتیپ می توانند در قالب یک طرح تحقیقی-ترویجی به عنوان لاین های امیدبخش مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. واژه های کلیدی: گندم نان، تنش خشکی، ژنوتیپ