شناخت ویژگی های مناسب راشستانهای شمال کشور برای اعمال جنگلشناسی نزدیک به طبیعت (شیوه تک گزینی)- (مطالعه موردی: منطقه کلاردشت)

این بررسی در قطعه شاهد سری یک طرح جنگلداری لنگا در حوضه آبخیز شماره ‮‭36‬ (کاظم رود) انجام شده است. از سال ‮‭1340‬ تا کنون هیچ گونه برنامه بهره برداری و یا دخالتهای جنگلشناسی در این قطعه صورت نگرفته، به طوری که خشکه دارهای افتاده و سرپا نیز به حالت طبیعی در عرصه باقی می ماند. قطعه شاهد به مساحت ‮‭43‬ هکتار، در یک دامنه ارتفاعی ‮‭1350‬ متر تا ‮‭1650‬ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد که سیمای عمومی یک جنگل دانه زاد ناهمسال نامنظم و تیپ راش خالص را نمایش می دهد. مراحل تحولی بر اساس تعاریف‭Korpel ‬، در قطعه شاهد شناسایی و در هر مرحله تحولی اولیه، اپتیمال (اوج) و تخریب (پوسیدگی)یک قطعه نمونه به وسعت یک هکتار (‮‭100‬ ا‮‭100‬ متر) با در نظر گرفتن اضلاع در چهار جهت اصلی انتخاب شدند. جهت بررسی تجدید حیات در هر مرحله تحولی، یک ترانسکت به ابعاد ‮‭10‬ متر در ‮‭100‬ متر در جهت شیب انتخاب و 5 قطعه نمونه 4 متر مربعی (2ا2 متر) در داخل هر ترانسکت تعبیه شد. روشنه های زادآوری نیز بر اساس سطح کلاسه بندی شده و به منظور بررسی تجدید حیات داخل روشنه ها، در داخل هر روشنه دو ترانسکت به عرض 2 متر و به طول قطرهای بزرگ و کوچک روشنه در عرصه تعبیه و 5 قطعه نمونه 4 متر مربعی (2ا2 متر) در حاشیه ها و مرکز هر روشنه در داخل ترانسکتهای یاد شده مشخص و شماره گذاری شدند. کلیه مشخصات کمی و کیفی نهالها در قطعه نمونه ها برداشت گردید. به منظور بررسی شدت نور نسبی در روشنه ها، عکس نیم کروی در مرکز قطعات یک هکتاری (مراحل تحولی) و نیز در هر قطعه نمونه 4 مترمربعی روشنه ها، به وسیله دوربین مجهز به عدسی چشم ماهی برداشت شد. پارامترهای شدت نور به وسیله نرم افزار 2‭.Gap Light Analyzer (GLA) V ‬پردازش شدند. نتایج نشان داد که مجموع تعداد نهال و نونهال و همچنین شدت نور نسبی در مرحله تخریب بیشترین و در مرحله اپتیمال کمترین مقدار بود. به جز میانگین طول بالاترین میان گره که در مرحله تخریب بیشترین بود، میانگین سایر مشخصه های مورد بررسی در مرحله اپتیمال دارای بیشترین مقدار بودند. شاخص سطح برگ ‭(LAI) ‬از مرحله اپتیمال به مرحله تخریب کاهش داشت. نهالها در مرحله اولیه رقابت بیشتری نسبت به مراحل بعدی نشان دادند. مقدار شدت نور نسبی درون روشنه ها از مرکز به حاشیه ها تغییر می کند. اگر چه نتایج این بررسی نشان داد که مشخصه های جنگلشناسی نهالها در سطوح متوسط روشنه (‮‭2-5‬ آر) مقادیر مناسبی دارند، ولی اندازه روشنه شرط کافی برای وجود نور مناسب در روشنه نمی باشد. شناخت آثار عوامل مختلف می تواند راهنما و ابزار مناسبی برای انجام عملیات پرورشی و هدایت کمی و کیفی نهالهای راش باشد، ولی با توجه به فاکتورهای بسیار زیادی که بر اکوسیستم جنگل موثر هستند، نمی توان نسخه واحدی حتی برای جنگلهای مشابه نوشت. حتی در مراحل تحولی مشابه شرایط متفاوتی (از نظر آمیختگی، جهت جغرافیایی و شیب دامنه) وجود دارد که در زمان دخالت در آنها باید در نظر گرفته شوند. واژه های کلیدی: تجدید حیات، روشنه، راش، مراحل تحولی، ‭GLA