تعیین سهم نسبی عوامل موثر بر بازدهی واحدهای پرواربندی گوسفند و بز در استان همدان

تعیین عوامل موثر بربازدهی اقتصادی واحدهای پرواربندی گوسفند از اهمیت ویژه ای برخورداراست. به همین منظور در قالب یک طرح پژوهشی سه ساله هریک از این عوامل مورد ارزیابی قرار گرفت به طوری که در سال اول اجرای طرح ‮‭171‬ واحد پرواربندی به روش کاملا تصادفی از میان ‮‭439‬ واحد پرواربندی( صنعی و سنتی) استان همدان انتخاب و اطلاعات مختلف از طریق پرسشنامه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. علاوه برآن تعداد ‮‭59‬ واحد بره پرواری (‮‭31‬ واحد سال اول و ‮‭28‬ واحد سال دوم ) به طور کاملا تصادفی از میان ‮‭171‬ واحد انتخاب و در طی دو سال اطلاعات مربوطه تحت نظارت مجری طرح ثبت و جمع آوری شد. نتایج بدست آمد (مالکیت، اشتغال، معیار انتخاب دام برای پروار، تعداد دوره پروار در سال...) از ‮‭171‬ واحد یاد شده موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت (برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از آزمون ناپارامتری خی 2 ‭(c‬2 ) و مقایسه میانگین ها در دوگروه صنعتی و سنتی از آزمون‭T ‬بهره گرفته شد). از میان واحدهای مورد مطالعه فعال‮‭49‬ واحد ( ‮‭28/66‬درصد) صنعتی و ‮‭122‬ واحد (‮‭71/34‬ درصد) سنتی بودند. از میان معیار های لازم برای انتخاب بره برای پروار، شکل ظاهری دام با ‮‭58 /9‬ درصد بیشترین و وزن اولیه بره با ‮‭2/9‬ درصد کمترین مقدار را به خود اختصاص داده بود. مدیران واحدها به ترتیب ‮‭28/8‬ و ‮‭70/6‬ درصد به صورت تمام وقت و پاره وقت در واحد خود مشغول فعالیت بودند و به طور متوسط در واحد های صنعتی و سنتی به ترتیب ‮‭1/87‬و‮‭1/51‬ دوره در سال اقدام به پروار می کردند. با استفاده از تابع تولید کاب- داگلاس و نرم افزارآماری ‭Deap ‬میانگین کارایی فنی در واحد های پرواربندی بره ‮‭74/3‬ درصد و ضریب کشش برای هریک از عوامل موثر بر بازدهی اقتصادی( اندازه گله، هزینه خوراک، اندازه نیروی کار، هزینه سوخت ، هزینه بهداشتی و سایر هزینه ها) واحدهای پرواربندی به ترتیب : ‮‭7782‬/،‮‭0/208 0‬ ، ‮‭0/024‬- ، ‮‭0/0072‬ ، ‮‭0/0062‬ و ‮‭0/0041‬ محاسبه شد،که نشان دهنده این است که با افزایش یک درصد به کلیه نهاده های تولید، میزان تولید واحدها کمتر از یک درصد افزایش می یابد تجزیه وتحلیل داده های کیفی مربوط به مطالعه عمومی و دقیق نشان می دهد در استان همدان پرواربندی به صورت سنتی و معیشتی انجام می شود همچنین آمارهای توصیفی داده های مربوط به مطالعه واحد های پرواربندی غیر فعال در استان نشان می دهد بیشتر واحد های پروربندی غیر فعال در استان صنعتی می باشند (‮‭74/3‬ درصد ) وعلت اصلی غیر فعال بودن آنها را می توان نبود سرمایه کافی ،عدم صرفه اقتصادی وکافی نبودن حمایت دولت دانست. آزمون مقایسه میانگین عوامل کمی و اقتصادی در مطالعه عمومی و دقیق نشان داد که اختلاف معنی داری در میانگین عوامل کم ی مورد بررسی بین دو گروه صنعتی و سنتی وجود نداشت‮‭01.0‬‭> P)). ‬همچنین واحدهای پرواربندی نه تنها از اندازه واحد پرواربندی به شکل مطلوب استفاده نمی کنند بلکه این واحدها از عوامل تولید هم به صورت بهینه استفاده نمی برند. لذا عدم کارایی اقتصادی نشان می دهد که واحدهای پرواربندی گوسفند با توجه به شرایط موجود از سودهی پایینی برخوردارند. واژه های کلیدی : پرواربندی،بازده اقتصادی ،کارایی فنی، کاب داگلاس، همدان