ارزیابی تحمل به سرما در اکوتیپ‌های فتان بلند (Festuca arundinacea L.) در شرایط مزرعه و کنترل‌شده

فستوکا (Festuca sp.) یک گونه پرکاربرد و با اهمیت جهت مراتع، تعلیف دام و فضای سبز شهری است. اکوتیپ‌های متعددی از این گونه در ایران رشد می‌کنند و برای موفقیت در کشت و رشد مناسب آنها در مناطق تحت تنش، اطلاعات کمی در دسترس می‌باشد. زمستان‌های سرد از جمله ویژگی‌های مناطق معتدله در ایران است. از این رو، انتخاب اکوتیپ‌های متحمل به سرمای فستوکا جهت کشت در این مناطق ضروری است. به این منظور، آزمایشی با هدف ارزیابی تحمل به سرما در اکوتیپهای فتان بلند (Festuca arundinacea L.) در شرایط مزرعه و کنترل‌شده به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو شرایط مزرعه و کنترل­شده در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 93-1392 انجام شد. در مزرعه عامل اصلی دو تاریخ کاشت پاییزه (15 مهرماه و 15 آبان ماه) و عامل فرعی شامل 23 اکوتیپ جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران بود و در شرایط کنترل‌شده اکوتیپ‌های فتان کشت شده در زمان‌های مشابه با مزرعه در معرض چهار دمای شاهد (دمای محیط طبیعی)، 14-، 17- و 20- درجه سانتیگراد) قرار گرفتند. نتایج آزمایش مزرعه ای نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت × اکوتیپ بر روز تا سبز شدن، درصد بقاء، عملکرد دانه و زیستتوده معنی‌‎دار بود. درصد بقاء اغلب اکوتیپ‌ها در کشت دوم بیشتر از کشت اول بود، با وجود این در اکثر اکوتیپ‌های با تأخیر در کشت، روز تا سبز شدن، عملکرد دانه و زیست‌توده کاهش داشت. در شرایط کنترل ‌شده، اثر تاریخ کاشت × اکوتیپ بر درصد بقاء، سطح سبز و وزن خشک بوته معنی‌‎دار بود. با تأخیر در کشت، درصد بقاء در اغلب اکوتیپ‌ها به طور معنی‌‎داری افزایش یافت. تأخیر در کاشت، سبب کاهش وزن خشک در 52 درصد اکوتیپ‌ها شد. در هر دو شرایط مزرعه و کنترل ‌شده اکوتیپ‌های اصفهان- ایستگاه قزوه 1375، بروجن، داران، داران- دامنه، گندمان- سناجان، مشهد، ساری، گلستان و قوچان- سیدآباد از نظر درصد بقاء، وزن خشک و عملکرد نسبت به سایر اکوتیپ‌ها دارای برتری معنی‌‎داری بودند و متحمل ترین اکوتیپ‌ها معرفی شدند.

کلیدواژه ها:

ارتفاع ، تاریخ کاشت ، درصد بقاء ، سطح سبز ، عملکرد