آینده پژوهی پیرامون بودجه و نظام بودجه ریزی در ایران

با توجه به اینکه نظام برنامه ریزی به عنوان مهم ترین ابزار هدایت مستقیم اقتصاد توسط دولت می باشد و نظام بودجه نویسی نیز علاوه بر نقش مستقیم خود، به عنوان یکی از حیاتی ترین فاکتورهای تعیین کننده در جهت دهی اقتصاد کلان، متضمن اجرای سالانه برنامه ها و سیاست گذاری های دولت می باشد، لذا آینده پژوهی در خصوص جهت گیری های اتی بودجه و نظام بودجه ریزی دولت به منظور تدوین دورنمای برنامه ها ضروری می باشد. روش تجزیه و تحلیل داده های هر پژوهش براساس ساختار سوالات، ماهیت داده ها و اهداف پژوهش انتخاب می شود. به منظور تحقق اهداف پژوهش، پانل خبرگان متشکل از 15 نفر مدیران عالی سازمان برنامه و بودجه و اساتید دانشگاه که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تشکیل گردید و داده های پژوهش نیز با استفاده از روش مصاحبه و پرسشنامه ساختاریافته جمع آوری گردید. با توجه به اینکه هدف اصلی از پژوهش پیش رو، محتمل ترین سناریو در حوزه بودجه و نظام بودجه ریزی بود، نخست باید با استفاده از رویکرد دلفی فازی تمامی پیشران های تأثیرگذار بر بودجه و نظام بودجه ریزی شناسایی و سپس با استفاده از تکنیک AHP مهم ترین پیشران ها شناسایی و رتبه بندی شدند. در پایان با بکارگیری دو پیشران اصلی که دارای بالاترین اولویت از نظر تأثیرگذاری و بالاترین تدثیرپذیری و عدم قطعیت هستند، یعنی دو عامل عملیتی شدن بودجه و عدم مداخلات سیاسی ـ اجتماعی نمایندگان محلس در روند تدوین بودجه و ضابطه مند شدن بودجه چهار سناریوی اصلی محتمل آتی ترسیم گردید و سناریو شماره 1 به عنوان سناریو مطلوب انتخاب شد. در پایان پیشنهاد می شود که برنامه ریزان و سیاست گذران حوزه برنامه و بودجه تمامی تلاش خود را به منظور تسهیل و تصویب وضع قوانین، در راستای عملیاتی شدن بودجه و نظام مند شدن ساختار بودجه به گونه ای که کمترین تاثیرات را از فضای سیاسی نمایندگان مجلس بپذیرد معطوف دارند.

کلیدواژه ها:

بودجه ، نظام بودجه ریزی ، آینده پژوهی