درآمدی بر کاربرد داده های جستجوی اینترنتی برای سنجش نااطمینانی مالی (نام) در بازار ارز ایران

سیاستگذاران اقتصادی در هر کشوری به دنبال کاهش فضای نااطمینانی و افزایش پیش بینی پذیری متغیرهای اقتصادی هستند؛ زیرا نااطمینانی موجب اثرگذاری منفی بر تصمیم گیری اقتصادی خانوارها، بنگاه ها و سیاستگذاران شده و درنتیجه رشد اقتصادی را کاهش می دهد. نهادهای بین المللی نیز در سال های اخیر با توجه به بحران مالی و افزایش بی ثباتی های اقتصادی در سطح جهان نسبت به آثار منفی نااطمینانی به سیاستگذاران کشورها هشدار داده اند. در این راستا برای جلوگیری از این اثرگذاری منفی، سیاستگذاران باید به دنبال کنترل و کاهش نااطمینانی باشند. به این منظور، باید نخست میزان نااطمینانی مورد سنجش قرار گیرد. نااطمینانی یک حالت ذهنی است که در مقابل اطمینان به معنای باور قطعی قرار دارد. ویژگی روانشناختی نااطمینانی، شک، تردید و درنهایت اضطراب است که این ذهنیت بر پایه عدم آگاهی شکل می گیرد. بر این اساس میزان جستجوی افراد برای کاهش این ناآگاهی می تواند نشانه ای از اندازه نااطمینانی موجود در ذهن آنها باشد. نسل جدیدی از شاخص های نااطمینانی بر پایه جستجوی اینترنتی محاسبه می شوند که می تواند نااطمینانی شکل گرفته در ذهن افراد را به صورت مستقیم و بدون واسطه محاسبه نماید. علاوه بر دسترسی آسان و به روزرسانی سریع، این شاخص ها دارای نقاط قوت دیگری نیز هستند. شاخص نااطمینانی محاسبه شده بر پایه جستجوهای اینترنتی قابلیت نمایش نااطمینانی در بخش های مختلف اقتصاد یک کشور و به طور خاص بازارهای دارایی نظیر، ارز، طلا و مسکن را دارد. در این گزارش به منظور بررسی نااطمینانی بازار ارز ایران در بازه زمانی سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۷ ، علاوه بر روش مرسوم (مدل EGARCH) از شاخص نوین نااطمینانی بر پایه  جستجوی اینترنتی نیزاستفاده شده است. با مقایسه های صورت گرفته میان شاخص نااطمینانی استخراج شده از هر دو روش، مشخص شد که شاخص نااطمینانی بر پایه جستجوی اینترنتی به خوبی نشان دهنده تحولات بازار ارز در ایران بوده و اوج و حضیضه ای این شاخص به ترتیب نشان دهنده تلاطم و آرامش در بازار ارز کشور بوده است. به طورکلی سیاستگذاران در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، برای درک بهتر شرایط موجود، نیاز به رصد فضای مورد سیاستگذاری خود دارند و در این راستا می توانند از این شاخص برای سنجش نااطمینانی استفاده نمایند.