بررسی تطبیقی ابزارهای مدل‏سازی خدمات هیدرولوژیکی اکوسیستم

مدل‏سازی "خدمات اکوسیستم" (Ecosystem Services) به‏‏عنوان راهکاری در جهت کاهش مسائل ناشی از مدیریت ناپایدار منابع طبیعی، طی دو دهه گذشته مورد توجه بوده است و خدمات اکوسیستم مرتبط با آب در میان بیشترین مطالعات قرار دارند. ابزارهای مدل‏سازی خدمات هیدرولوژیک اکوسیستم در دو طبقه نرم‏افزارهای سنتی هیدرولوژیک و نرم‏افزارهای تخصصی خدمات اکوسیستم قرار دارند. پژوهش حاضر به معرفی و مقایسه برخی نرم‏افزارها باتوجه‏به داده‏های مورد نیاز برای اجرای مدل، سهولت استفاده، قابلیت پاسخ به سوالات و تفسیر نتایج می‏پردازد. SWAT و VIC نمونه‏ای از نرم‏افزارهای سنتی با تاکید بر فرآیندهای سازنده خدمات اکوسیستم هستند در حالی‏که InVEST و ARIES، نرم‏افزارهای تخصصی خدمات اکوسیستم با تاکید بر تجسم مکانی این خدمات در سطح سیمای سرزمین هستند. مطالعه حاظر نشان می‏دهد، درصورتی‏که داده‏های مناسب و تخصص مورد نیاز برای اجرای مدل در دسترس باشد، بررسی خدمات هیدرولوژیک با نرم‏افزارهای SWAT و VIC توصیه می‏شود. این نرم‏افزارها می‏توانند اطلاعات و جزئیات بیشتری مانند تبخیر و تعرق، رواناب سطحی، جریان زیرسطحی، بار رسوب، نیترات و فسفر کل در اختیار کاربر قرار دهند. درحالی‏که نرم‏افزارهای InVEST و ARIES برای افرادغیرمتخصص مناسب‏تر بوده و قادر هستند تصویری کلی از خدمات اکوسیستم با وجود داده‏های کم‏تر ارائه نمایند.

کلیدواژه ها:

تولید آب ، کنترل سیلاب ، نگهداشت خاک ، SWAT ، InVEST ، ARIES