تحلیل گفتمان قدرت در داستان سیاوش بر اساس نظریه قدرت میشل فوکو

شاهنامه داستان فرهنگ و تمدنی باعظمت است که در همه دورانها حضوری پویا دارد. این اثر روایی نشانه ژرفای نهان و آشکار تداوم حیات سیاسی ایران است و هریک از روایتهای آن میتواند در بازتاب این تداوم بررسی و تحلیل شود. از روایتهایی که در شبکه روایی اساطیر ایرانی از جایگاه ویژهای برخوردار است، داستان «سیاوش» است. رخدادهای در این داستان، سببساز شکلگیری روایتهای بعدی و جنگهای حماسی و اساطیری شاهنامه میشود. با تحلیل این داستان، میتوان تصویر روشنتری از مفهوم نظام «قدرت»، در سویههای مادی و معنویاش، در فرهنگ اساطیری و دینی ایران باستان و کرانههای اندیشه خسروانی نشان داد. با چنین هدفی و با توجه به اهمیت داستان سیاوش در روند داستانهای شاهنامه، در این مقاله کوشیدهایم روابط قدرت را در این داستان و نظام معناشناختی آن از دیدگاه فوکو بررسی کنیم. بر همین اساس، این مقاله نخست، چارچوب قدرت-حقیقت را در داستان سیاوش براساس شاه-موبد بررسی میکند، سپس در سه محور شناسایی فضای تخاصم، منازعات معنایی، و تعیین زمان و مکان، به بررسی گفتمان قدرت در داستان سیاوش میپردازد.

کلیدواژه ها:

سیاوش ، قدرت-حقیقت ، فضای تخاصم ، منازعات معنایی ، زمان-مکان ، فوکو