عوامل بازدارنده و پیشبرنده مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی در بخش کشاورزی ( مطالعه موردی : دشت مرغاب , استان خوزستان )

با افزایش جمعیت، افزایش سطح زیرکشت و تولید کشاورزی و به تبع آن مصرف رو به افزایش منابع آب سطحی و زیرزمینی، دسترسی به منابع آب در بسیاری از نقاط دنیا و از جمله کشور ایران با مشکلات فراوانی همراه شده است و در برخی مناطق این موضوع به یک بحران تبدیل شده است. به همین جهت از دهه های گذشته دنیا به سمت حل این مشکلات در حال حرکت است. یکی از اقدامات انجام شده در بسیاری از کشورها، تغییر شیوه حکمرانی و مدیریت منابع آب است. امروزه دنیا از شیوه مدیریت متمرکز دولتی از بالا به پایین به سمت شیوه مدیریتی محلی و مشارکت ذی نفعان حرکت کرده است. محدوده مطالعاتی مرغاب یکی از ۴۲ محدوده مطالعاتی حوزه کارون بزرگ می-باشد که با وسعت ۵۱/۸۱۸ کیلومترمربع در قسمت جنوبی این حوزه واقع شده است. لزوم ایجاد تشکلهای آببران در دشت مرغاب به منظور جلوگیری از برداشت بی رویه آب زیرزمینی، کشت محصولات پرآب، حفر چاههای غیرمجاز و در نهایت مدیریت مناسب آب زیرزمینی امری ضروری میباشد. هدف از این تحقیق شناخت جامعه بهرهبردار و بسترسازی فرهنگی و ظرفیت سازی اجتماعی جهت انتقال وظایف تصدیگری به تشکل های آب بران در جهت حفظ آبخوانهای آب زیرزمینی محدوده مرغاب میباشد. در همین راستا با شناخت موانع و عوامل تقویتکننده توانمندسازی تشکلها می توان برنامهریزیهای مناسب و استراتژیهای لازم آمادگی برای مقابله با این موانع را تعیین نمود. پس از توانمندسازی کامل تشکل های آب بران، می توان وظایف غیر حاکمیتی از حفاظت و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی را در چارچوب یک توافق نامه مشخص به تشکل های آب بران واگذار و با حمایت و پشتیبانی از تشکل ها تا بلوغ کاری از طریق ارتباط نزدیک با بهره برداران و آموزش و مهارت مدیریت به آنها، زمینه پایداری و موفقیت تشکلها را فراهم نمود.

کلیدواژه ها:

مشارکت ، منابع آب زیرزمینی ، تشکل آببران ، آبیاری ، بهرهبرداری