چشم انداز تقاضای برق و ظرفیت عملی نیروگاهی مورد نیاز کشور در برنامه سوم توسعه

روند تغییرات مصرف برق و شدت برق مصرفی، در بخشهای مختلف، طی سالهای گذشته (۱۳۴۶-۱۳۷۶) حاکی از رشد شدید مصرف برق در تمام بخشهاست. در بخش خانگی، مصرف برق طی این دوره، بیش از ۵۰ برابر، و به طور سرانه، بیش از ۳ برابر شده است که ناشی از توسعه وسایل برقی و استفاده روز افزون از این وسایل و کاهش شدید قیمت واقعی برق در این بخش است. در بخشهای صنعت و کشاورزی نیز شاخص شدت برق مصرفی، طی ۳۰ سال گذشته، به ترتیب، ۵ و ۴۵ برابر شده است، به بیانی دیگر، طی دوره مذکور، علاوه بر جانشینی برق با دیگر انواع انرژی، بهره وری آن نیز کاهش یافته است.با توجه به ماهیت متفاوت مصرف برق در بخش خانگی و بخشهای دیگر، و به دلیل برخی محدودیتها، در این مطالعه، به منظور برآورد و پیش بینی تقاضای برق در برنامه سوم توسعه، تقاضای برق در بخش خانگی و در بخش غیر خانگی را جداگانه تخمین زده ایم و در سه سناریو، با فرض ادامه روند کنونی برخی متغیرها و نرخ رشدهای متفاوت برای محصول ناخالص داخلی، تقاضای برق و همچنین ظرفیت عملی نیروگاهی مورد نیاز طی سالهای آینده (تا پایان برنامه سوم توسعه) را پیش بینی کرده ایم. این پیش بینی، حاکی از آن است که پایان برنامه سوم توسعه، متوسط رشد سالانه مصرف برق کل کشور تقریبا بین ۵/۵ تا ۷ درصد خواهد بود، بدین ترتیب (براساس سناریوهای ارائه شده) در سال پایانی برنامه سوم توسعه (سال ۱۳۸۳) حدود ۳۳۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ مگاوات ظرفیت عملی نیروگاهی مورد نیاز است. با توجه به وجود ۲۲۰۰۰ مگاوات ظرفیت عملی نیروگاهی در حال حاضر (در سال ۱۳۷۶)، برای پاسخگویی به نیاز برق در هفت سال آینده، این ظرفیت دست کم باید ۵۰ درصد افزایش یابد. سرمایه گذاری برای تامین ظرفیت نیروگاهی مورد نیاز طی هفت سال آینده، موضوعی است که برنامه ریزان بخش برق باید از هم اکنون برای آن چاره ای بیندیشند. در غیر این صورت، در سالهای آینده، مواجه با کمبود تولید برق، و درنتیجه، بروز خاموشیهای گسترده در سطح کشور، به خصوص در فصل تابستان خواهیم بود که این امر، به نوبه خود، موجب زیانهایی برای بخشهای تولیدی و صنعتی کشور خواهد شد.