بهره برداری بهینه از منابع آب سد قلعه چای عجب شیر: کاربرد رهیافت برنامه ریزی تصادفی فازی

بارش کم و توزیع نامناسب زمانی و مکانی آن در ایران و اهمیت تامین امنیت غذایی و کشاورزی پایدار، لزوم استفاده صحیح و علمی از منابع آب را اجتناب ناپذیر می کند. در مطالعه حاضر بهره برداری بهینه از منابع آب سد قلعه چای عجب شیر در بخش کشاورزی با کاربرد مدل برنامه ریزی تصادفی بازه ای دومرحله ای توسعه داده شده و همین مدل با متغیرهای فازی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز در سال ۹۵-۱۳۹۴ از شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی و از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کشاورزان به صورت نمونه گیری تصادفی ساده گردآوری گردید و الگوریتم های لازم برای حل مدل، در بسته نرم افزاری GAMS نوشته شد. نتایج مدل برنامه ریزی تصادفی بازه ای دومرحله ای توسعه داده شده نشان داد که در صورت استفاده از روش بهینه سازی، مقدار تخصیص نهایی آب در سطح جریان کم برای گندم و انگور، در جریان نرمال برای گندم، جو و انگور و در سطح جریان زیاد برای گندم و سیب زمینی صفر می باشد. همچنین در مدل برنامه ریزی تصادفی بازه ای دومرحله ای توسعه داده شده با متغیرهای فازی در سطح جریان کم برای گندم و انگور، در سطح جریان نرمال برای گندم، جو و سیب زمینی و در سطح جریان زیاد برای گندم، جو و پیاز مقدار تخصیص نهایی آب، صفر و برای مابقی محصولات مقدار بهینه آب اختصاصی غیر صفر بدست می آید. مقایسه نتایج دو مدل نشان داد، در مدل فازی به طور همزمان سود و قطعیت سیستم افزایش می یابد لذا پیشنهاد می شود مسئولان کشاورزی شهرستان عجب شیر با ارائه مدل بهینه ضمن افزایش سودآوری کشاورزان، باعث کاهش ناپایداری در استفاده از منابع آبی شوند.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی تصادفی بازه ای دومرحله ای توسعه یافته ، برنامه ریزی فازی ، عدم حتمیت ، تخصیص آب ، بهینه سازی