تحلیل تقابل گفتمانی اصول گرایی و اصلاح طلبی در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

      علی ربانی خوراسگانی، دانشیار، گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، ایران   محمد میرزایی، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان، ایران *      نوشتار حاضر درصدد است تا تقابل گفتمان های اصول گرایی و اصلاح طلبی را در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بررسی کند. در این تحقیق از چارچوب نظری لاکلاو و موف همراه با عناصر و مفاهیمی از نظریه فرکلاف و از تحلیل گفتمان به عنوان روش تحقیق بهره برده شد. ضمن بیان زمینه های بروز و ظهور این دو گفتمان در فضای گفتمانی انقلاب اسلامی، برای تحلیل تقابل گفتمان ها در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری متون مطبوعاتی وابسته به یک نماینده اصول گرایان و دو نماینده اصلاحات بهطور جداگانه از طریق تحلیل متنی بررسی شد. تحلیل متن نشان داد احمدی نژاد به عنوان نماینده اصول گرایان در دوره دهم تغییرات چشمگیری را در مفصل بندی سیاسی خویش صورت داده بود. در مرکز مفصل بندی او "ملت" به عنوان نقطه کانونی نشسته بود. "مدیریت صالح در دو فرم مدیریت مردمی و مدیریت جهان"، "دولت اسلامی"، "عدالت اجتماعی" و "دیپلماسی شالوده شکن عدم تعهد" گفتمان وی را تشکیل می دادند. مفصل بندی گفتمانی موسوی با دال های "آزادی"، "جامعه مدنی"، " قانون"، "تشنج زدایی"، "صداقت یا شفافیت" حول دال مرکزی "مردم" تشکیل شده بود. مفصل بندی سیاسی کروبی نیز آرایشی شبیه گفتمان موسوی داشت با این تفاوت که نشانه "حقوق شهروندی" در گفتمان کروبی اضافه شده بود. نتیجه تحقیق نشان داد مفصل بندی سیاسی موسوی و کروبی با اختلاف بسیار اندکی نسبت به هم، مشابه مفصل بندی سیاسی مصطفی معین در دوره نهم انتخابات ریاست جمهوری بود و هرسه آنها تجددگرایی را در گفتمان خود منعکس کرده بودند. در این دوره از رقابت ها، گفتمان اصول گرایی توانایی منحصر به فردی را از خود در قطبی کردن جامعه به نمایش گذاشت که در نهایت همراه با تازه سازی ارکان مفصل بندی گفتمانش توانست هژمونیک شود. تحلیل متون نشان داد گفتمان اصلاحات در انتخابات دهم دچار تصلب معنایی و شکلی است؛ به این معنا که در این دوره مفصل بندی پیشین خود را تکرار کرد ه بود که به دلیل انطباق نیافتن بر نظام دانایی حاکم بر جامعه و عدم آگاهی دقیق از وضعیت سیاسی کشور و رقیب نتوانست بر ایستارهای جامعه وقوف و سیطره یابد .   

کلیدواژه ها:

دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ، تحلیل گفتمان ، اصول گرایی ، اصلاح طلبی ، مردم