روش های تحقیق ترکیبی به عنوان سومین جنبش روش شناختی: مبانی نظری و اصول عملی

تحقیق با روش‫های ترکیبی، متاخرترین جهت‫گیری روش‫شناختی در علوم اجتماعی‎ رفتاری معاصر است، که به دنبال دوره‫ای نسبتا طولانی از مناقشههای بین دو رویکرد پارادایمی کمی‫گرا و کیفی‫گرا، ظهور پیدا کرده است. این نوع تحقیق که از نظر فلسفی مبتنی بر رویکرد پراگماتیسم است، با تاکید بر همگرایی پارادایمی و اجتناب از موضع‫گیری‫های کمی‎ کیفی متعارف، در صدد ترکیب هر دو رهیافت کمی و کیفی در یک مطالعه واحد بهطور همزمان، متوالی یا تغییرپذیر است. روش‫شناسی ترکیبی گرچه بهطور ضمنی از دهه ۱۹۶۰ با عناوین متفاوت به کار رفته است، اما آن بهطور رسمی در یک دهه اخیر آغاز شده و در طول چند سال گذشته بسط و گسترش یافته است. این نوع تحقیق دارای واژگان جدید، اصول، مراحل و طرح‫های خاصی است که با طرح‫های کمی و کیفی متعارف متفاوت می‫باشد. بر این اساس، این مقاله ابتدا به خاستگاه تاریخی و برخی تعاریف از این روش اشاره می‫کند، سپس ضمن ارایه انواع طرح‫های ترکیبی استقرایی و قیاسی، طرح‎های شش‫گانه ترکیبی شامل طرح‫های ترکیبی همزمان‎ زاویه‫بندی، همزمان‎ لانه‫کرده، همزمان‎ تغییرپذیر، متوالی‎ تبیینی، متوالی‎ اکتشافی و متوالی‎ تغییرپذیر معرفی شده و شیوه اجرای آنها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه مقاله، برخی ابعاد یک تحقیق ترکیبی نوعی شامل اهداف، سوالها و فرضیهها، جایگاه نظریه، روش‫های نمونه‫گیری ترکیبی، روش‫های ترکیبی گردآوری و تحلیل داده‫ها، مراحل اجرا و نگارش گزارش تحقیق ترکیبی، و در نهایت اعتبار گزارش‎های تحقیق با روش‎های ترکیبی و شیوه‫های نه‫گانه اعتبارسنجی آن مطرح و بررسی شده‫اند. در پایان مقاله، خلاصهای از یک تحقیق ترکیبی انجامشده عنوان شده است. 

کلیدواژه ها:

تحقیق با روش‫های ترکیبی ، طرح‫های ترکیبی ، روش‫های ترکیبی گردآوری و تحلیل داده‫ها ، روش‫های ترکیبی نمونه‫گیری ، اعتبارسنجی تحقیقات ترکیبی