ارزیابی پتانسیل توسعه آبیاری تحت فشار در دشت قزوین با روش تحلیل سلسله مراتبی و الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچگان

در این تحقیق به ارزیابی پتانسیل توسعه سیستم آبیاری تحت فشار در شبکه آبیاری و زهکشی دشت قزوین با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شد. ساختار سلسله مراتبی با توجه به هدف مورد مطالعه، شامل پنج بعد فنی، اقتصادی، اجتماعی-سیاسی، زیست محیطی و مدیریتی بود که هرکدام از بعدها دارای چند زیرمعیار هستند. تعدادی پرسشنامه توسط کارشناسان خبره تکمیل شد و بعد از تکمیل پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار Expert Choice وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین شد. در ادامه نرخ ناسازگاری برابر ۰/۰۸۴ به دست آمد که از مقدار (۰/۱) کمتر بود. بررسی وزندهی نهایی هرکدام از زیرمعیارها نشان داد که اولا بعد فنی مهم ترین عامل تاثیرگذار در توسعه سیستمهای آبیاری تحت فشار بوده و ثانیا زیرمعیار تامین نیاز آبی گیاه با وزن ۰/۱۲۹، امکان تحویل آب با وزن ۰/۰۹۹ و الگوی کشت با وزن ۰/۰۸۸ همگی از بعد فنی از مهمترین عواملی هستند که مورد توجه ویژه کارشناسان و متخصصان بوده است. به عبارتی از شش زیرمعیار برتر، پنج مورد از بعد فنی و تنها یک مورد از بعد اقتصادی بود. نتایج آنالیز حساسیت نیز وزن کلی معیارهای فنی، اقتصادی، اجتماعی-سیاسی، مدیریتی و زیست محیطی را به ترتیب برابر با ۰/۴۳، ۰/۲، ۰/۱۸، ۰/۱۱ و ۰/۰۸ نشان داد که حاکی از تاثیرگذاری بیشتر معیار فنی و اتفاق نظر پژوهشگران مختلف است. همچنین تاثیر سناریوهای مختلف تامین آب شبکه بر الگوی کشت توسط الگوریتم های بهینه سازی کلونی مورچه ها (ACO)، نتایج AHP را تایید کرد.

کلیدواژه ها:

آنالیز حساسیت ، توسعه ، سیستم آبیاری ، نیاز آبی گیاه ، expert choice