مطالعه تنوع ژنتیکی نمونه های طبیعی و باززایی شده گیاه وج (Acorus calamus (Acoraceae با نشانگرهای مولکولی ISSR

گیاه دارویی وج (Acorus calamus) گیاهی چندساله، نیمهآبزی و معطر از تیره Acoraceae است که علاوه بر خواص دارویی متعدد، در صنایع بهداشتی، غذایی و کشاورزی (دفع آفات) کاربرد دارد. این تحقیق بهمنظور مطالعه مقایسهای تنوع ژنتیکی نمونههای طبیعی و باززایی شده از کشت بافت سه جمعیت ارزفون، پلسک و الندان این گیاه با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. از ۱۵ آغازگر استفاده شده، ۹ آغازگر بیشترین تعداد نوارهای چندشکل را در نمونههای مورد مطالعه تولید کردند. از مجموع ۸۳ نوار تولید شده، تعداد ۵۲ (۶۵/۶۲ درصد) نوار چندشکلی بودند. درصد لوکوسهای چندشکلی برای گیاهان گروه طبیعی و باززایی شده به ترتیب ۳۷/۴۳ درصد و ۴۲/۵۵ درصد بود و ضریب تنوع ژنتیکی نی (H) برای دو گروه نمونه طبیعی و باززایی شده ۲۳۹/۰ محاسبه شد. ضریب شانون (I) برای گیاهان گروه طبیعی و باززایی شده بهترتیب ۰۳۳/۰ ± ۲۵۱/۰ و ۰۳۱/۰ ± ۲۹۹/۰ محاسبه شد. در بین نمونههای طبیعی و باززایی شده، بیشترین تشابه ژنتیکی بین نمونههای جمعیت الندان (۶۳/۰) و کمترین مقدار آن بین نمونههای جمعیت پلسک (۴۴/۰) مشاهده شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که ۹۴ درصد تغییرات ژنتیکی یافت شده مربوط به درون گروهها و ۶ درصد در بین گروهها بود. مطابق شاخصهای محاسبه شده، میزان تنوع ژنتیکی نمونههای باززایی شده گیاه وج در مقایسه با نمونههای طبیعی بیشتر بود. کمترین میزان واگرایی ژنتیکی بین نمونههای طبیعی و باززایی شده در جمعیت الندان مشاهده شد، بنابراین گیاهان این جمعیت برای اهلیسازی و پرورش در ایران میتواند مناسب باشد.

کلیدواژه ها:

Domestication ، Genetic similarity ، Nei’s genetic diversity ، Medicinal plant ، Acorus calamus ، اهلی سازی ، تشابه ژنتیکی ، ضریب تنوع ژنتیکی نی ، گیاه دارویی ، Acorus calamus