چالش های فرآیند تولید و بازار رسانی گیاهان دارویی ایران

تجارب چندین دهه اخیر نشان میدهد که تکیه اقتصاد به درآمد حاصل از تولید و فروش نفت خام، بی ثباتیدرآمد صادراتی را به دنبال دارد. به منظور کاهش وابستگی به اقتصاد تک محصولی آسیب پذیر و حرکت در مسیر اهدافسیاست های اقتصاد مقاومتی و تاب آور بایستی جهت گیری سیاست های صادراتی به سود صدور کالاهای غیرنفتی ازجمله صادرات محصولات کشاورزی تغییر یابد. درمیان محصولات کشاورزی، گیاهان دارویی یکی از مهمترین اقلامصادراتی بخش کشاورزی میباشد که سهم زیادی در ایجاد ارزش افزوده این بخش و ارز آوری برعهده دارد. بررسی آمار واطلاعات سری زمانی سالهای گذشته نشان می دهد که علی رغم رتبه خوب ایران در تولید و سطح زیرکشت گیاهاندارویی، وضعیت صادراتی این محصولات از موقعیت و جایگاه مناسبی برخوردار نیست. این مطالعه بر آن است تا بهبررسی جایگاه ایران در بازار جهانی گیاهان دارویی و مقایسه آن با کشورهای منتخب مختلف با تاکید بر چالش ها ومخاطرات تغییرات اقلیمی بر فرآیند تولید و بازار رسانی بپردازد. هر چند خشکسالی و سیل سالهای اخیر و وجود پدیدهقاچاق، تولید این دسته محصولات را با نوسان همراه کرده است، اما توجه کارشناسانه و تدبیری به زنجیره تولید تاصادرات سبب افزایش تولید و نیز افرایش مجدد صادرات می گردد. نبود دانش فنی در صادرات، ضعف بازاریابی خارجی،حمایت ضعیف دولت، هزینه های بالای استاندارسازی محصول جهت صادرات، عدم هماهنگی های اتحادیه هایصادرکننده و بنگاه های موجود در صنعت گیاهان دارویی ، رقابت مخرب و منفی، عدم شناسایی درست بازارهای هدف،نداشتن نام تجاری برای خیلی از اقلام صادراتی گیاهان دارویی، وجود مخاطرات سیاسی و تکانه های تجاری، کم شدنقدرت چانه زنی بخش بازرگانی خارجی در بازارهای خارجی از جمله مهمترین چالش های موجود بر سر راه تجارتگیاهان دارویی و نامطلوب شدن جایگاه ایران در بازار خارجی گیاهان دارویی می باشد. در پایان با در نظر گرفتن نتایجتحقیق و چالش های فوق چهار راهبرد رقابتی، پدافندی، تدافعی، محافظه کارانه و بسته جامع صادراتی برای بهبودفرآیند تولید و صادرات گیاهان دارویی پیشنهاد گردیده است.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، صادرات ، راهبرد ، بازار ، ایران