نسبت رای و اثر در تفسیر البسیط واحدی و التبیان شیخ طوسی با تاکید بر مولفه های تفسیر به رای

در این مقاله رویکرد تفسیری واحدی نیشابوری (م.۴۶۸ ق.) مفسر شافعی در تفسیر البسیط و شیخ طوسی (م. ۴۶۰ ق.) مفسر شیعه در تفسیر التبیان به تفسیر به رای بررسی می شود. این دو تن، از مفسران قرن پنجم و تقریبا همزمان هستند. واحدی در این شیوه، آیات را بر اساس لغت، وجوه دلالت آن و علوم قرآنی تفسیر می کند. هم چنین در تفسیر اجتهادی خود به جمع بین تفسیر به رای و تفسیر اثری می پردازد. وی در صورت تعارض، اولویت را به تفسیر اثری می دهد و یافته های تفسیر به رای را بر اساس مستندات تفسیر اثری توجیه می کند. شیخ طوسی از روایات تفسیری چهار گونه استفاده می­کند: استفاده تفسیری، تبیین معانی واژه­ها، تبیین اعراب آیات، استفاده کلامی. اجتهاد طوسی در این میان، جمع بین اقوال و روایات تفسیری به شیوه نقد برخی از آنها بر اساس روایات و تایید یا تقویت بعضی دیگر است. شباهت­ها و تفاوت این دو رویکرد در مقاله تبیین شده است.

کلیدواژه ها:

work-based interpretation ، opinion-based interpretation ، Ijtihadi interpretation ، Al-Basit (book) ، Neyshabouri Vahedi ، Sheikh Tusi ، Tibyan (book) ، Fifth century commentators ، Interpretive approaches. ، تفسیر اثری ، تفسیر به رای ، تفسیر اجتهادی ، تفسیر البسیط ، واحدی نیشابوری ، شیخ طوسی ، تفسیر التبیان ، رویکردهای تفسیری.