اینستاگرام: تجربه جدید دیدن و دیده شدن و پیامدهای آن

رسانه‎های اجتماعی، شیوه ارتباطات مردمان امروز را به شکلی چشمگیر تغییر داده‎اند. بررسی جنبه‎های مختلف این تغییر و پیامدهای آن نیز، موضوع پژوهش‎های بی‎شماری بوده است. اینستاگرام یکی از محبوب‎ترین بسترهای اشتراک‎گذاری عکس و ویدئو در سراسر دنیا و ایران است، که درباره آن تحقیقات زیادی در ایران انجام شده است. بیشتر این پژوهش‎ها بر تاثیر اینستاگرام بر کاربران مختلف و نقشی که در تغییر نگرش‎ها و رفتار کاربران ایرانی ایفا می‎کند، متمرکز بوده‎اند، تا بر تجارب زیسته و معنایی که این کاربران به فعالیت‎هایشان در محیط اینستاگرام نسبت می‎دهند. این تحقیق با ماهیتی اکتشافی، در صدد تجربه زیسته و معناهای برآمده از دنیای ذهنی تعداد معدودی از کاربرانی بوده است که در این تحقیق با عنوان جوانان بزرگسال معرفی شده‎اند. پژوهش با پدیدارشناسی توصیفی انجام شده است، زیرا این روش با اهداف و پرسش‎های این تحقیق و موضع آن نسبت به فناوری‎های جدید ارتباطی همخوانی داشت و برای توصیف‎های تحلیلی مضامین برآمده از اظهارات شرکت‎کنندگان، مبنایی مناسب فراهم می‎ساخت. در پژوهش حاضر، برخلاف پژوهش‎های پیشین که به بسترها و شرایط تاثیرگذار بر تجارب زیسته کاربران اینستاگرام و همچنین " ذات" تجربه آن ها از این پدیده، بی‎‎اعتنا بوده‎اند، به این دو مسئله توجه ویژه نشان داده است. نتایج تحقیق نشان داد، تجربه اینستاگرام بیش از همه چیز، شیوه جدیدی از دیدن و دیده‎شدن است؛ رسانه‎ای شخصی که به همگان فرصت می‎دهد تا هرطور که دوست دارند دیده شوند. شرایط مرتبطی که امکان می‎دهد تا این " دیده‎شدن" به شکلی تشدید شده پدیدار شود. جریان جمعی بزرگی از دیده‎شدن در اینستاگرام است که هرکس به نوعی در آن شناور است. ارزیابی کلی آنان از پیامدهای استفاده از اینستاگرام، نشان از احساساتی داشت که میان خشنودی و ناخشنودی همواره در نوسان و تغییر بود. این یافته حاکی از آن است که احساسات آنان نسبت به اینستاگرام، نه یکسره منفی و نه یکسره مثبت است، بلکه بین دو احساس مثبت و منفی نوسان دارد و این شاید از ذات متناقض‎نمای خود فناوری سرچشمه گیرد که هم جاذبه دارد و هم دافعه.

کلیدواژه ها:

اینستاگرام ، پدیدارشناسی تکنیک ، تجربه زیسته ، جوانان بزرگسال