مدیریت مصرف آب کشاورزی منطقه سیستان تحت رویکرد آب مجازی با استفاده از مدل WEAP

کشاورزی بزرگ ترین مصرف کننده آب در جهان است. یکی از راه کارها برای مدیریت مصرف آب کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک، محاسبه میزان مصرف آب در فرآیند تولید محصولات کشاورزی از طریق شاخص آب مجازی است. هدف از این پژوهش استفاده از شاخص آب مجازی برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی حوزه آبخیز هیرمند بود. نیاز آبیاری محصولات کشاورزی حوزه آبخیز هیرمند با استفاده از نرم افزار CROPWAT به دست آمد. سپس وضعیت حال و آینده عرضه و تقاضای آب محصولات کشاورزی حوزه در الگوی کشت فعلی منطقه با استفاده از مدل WEAP بررسی شد. پس از محاسبه محتوای آب مجازی محصولات کشاورزی، الگوی کشت بر اساس محتوای آن و با تاکید بر نیاز آبیاری ارائه شد. تقاضای آب محصولات کشاورزی در سناریو آب مجازی الگوی کشت با استفاده از مدل WEAP بررسی شد. نتایج نشان داد متوسط نیاز آبیاری محصولات کشاورزی در حوزه آبخیز هیرمند m۳/ha ۷۸۴۷ و محتوای آب مجازی محصولات کشاورزی m۳/kg ۳۵۳/۲ بود. از کل عرضه آب در حوزه آبخیز هیرمند، ۱۰/۷۰% توسط بخش کشاورزی مصرف می شود. در وضعیت فعلی کل تقاضای آب محصولات کشاورزی m۳۱۰۶ × ۱۰۱۱ در سال است که ۱۳/۶۷% تامین شده و ۸۷/۳۲% تامین نمی شود. در صورت ادامه وضعیت فعلی تا ۱۵ سال آینده بخش کشاورزی با کمبود آب به اندازه m۳۱۰۶ × ۶۰۹۹ مواجه خواهد شد. با اعمال سناریوی پسشنهادی سالانه m۳۱۰۶ × ۱۸۰ قابل­کاهش است. در نهایت مشخص شد اگر اولویت تخصیص آب بین بخش کشاورزی و بخش شرب یکسان باشد، بخش شرب با کمبود آب m۳۱۰۶ × ۱۸ در سال مواجه خواهد شد.

کلیدواژه ها:

آب مجازی ، بخش کشاورزی ، مدل WEAP ، منطقه سیستان