تحلیل و بررسی نقوش هندسی به کار رفته در بنای آرامگاه شیخ عبدالصمد نطنز

گره ها از نقوش تزئینی مهم بناهای اسلامی است که با وجود سابقه طولانی آن که به پیش از اسلام برمی گردد؛ در دوران اسلامی بالندگی و رشد خاص پیدا کرده و هندسه، نقش و تزیین را بدون صورتگری مستقیم در بنا متجلی می سازد و شائبه شرک و صورت گرایی دینی را می زداید. این هنر اصیل در سرزمین های اسلامی به اشکال مختلف دیده می شود و بدنه بسیاری بناهای فاخر جهان اسلام به آن مزین شده است و هنرمندان مسلمان با روش ها و فنون مختلف گره ها را در جای جای معماری به کار برده اند. آرامگاه شیخ عبدالصمد نطنز، گنجینه بی نظیری از انواع هنرهای اسلامی است که در عین مساحت کم نمودی از همنشینی بی بدیلی از گره ها، نقوش هندسی، خطوط کوفی، خطوط تزئینی، مقرنس و سایر تزئینات اسلامی است. در این بنای بی نظیر تنوع زیادی از انواع گره ها در بخش های مختلف بنا و با روش های مختلف ساخت دیده می شود که با ظرافت اجرا و دقت بی نظیر ساخت آن، زینت بخش در و دیوار و بام بنا شده است. این مقاله ضمن معرفی گره های به کار رفته در بنا، به محل بکارگیری هر گره، تکنیک و روش اجرای آن و نمونه های مشابه آن پرداخته است. در انتها با تحلیل نحوه هم نشینی این گره ها در بخشی از نمای سردر عوامل وحدت بخش به این گره ها در هشت عامل رنگ، تناسب، تنوع و تقارن، تکنیک اجرا، الگوها، متن زمینه، هماهنگی اشکال و خرد کردن آلات بررسی شده است که معمار با رعایت این قواعد توانسته است در عین تنوع ایجاد وحدت و زیبایی در طرح این تزئینات داشته باشد و به شکل هنرمندانه ای گره های مختلف را انتخاب و در کنار هم چیده است.

کلیدواژه ها:

گره ، تزئینات معماری دوران اسلامی ، هندسه ، آرامگاه شیخ عبدالصمد