آنالیز خلا عملکرد: کمی کردن خلاء بین عملکرد واقعی و عملکردهای پتانسیل گندم در گرگان

سابقه و هدف: امنیت غذایی یک موضوع اصلی در دنیاست؛ بسیاری از سازمانهای بین المللی و دولتی برای تضمین نیازهای غذایی بشر در حال تحقیق هستند. با توجه به محدودیت در اراضی کشاورزی، یکی از راه های افزایش امنیت غذایی، افزایش تولید در واحد سطح است. امروزه با وجود ارقام پرمحصول، به دلیل عدم دسترسی به شرایط مطلوب محیطی، این ارقام به پتانسیل عملکرد خود نمیرسند، بنابراین بین عملکرد پتانسیل این ارقام و عملکرد واقعی خلا عملکرد ایجاد خواهد شد. قبل از هرگونه تغییر در عملیات مدیریتی جهت افزایش عملکرد، لازم است میزان عملکرد پتانسیل محصول و خلاء بین عملکرد پتانسیل و واقعی در منطقه مورد مطالعه محاسبه گردد. بنابراین هدف از این تحقیق بررسی روند تغییرات خلاء عملکردهای مختلف در طی سالهای مختلف و محاسبه متوسط خلاء عملکردهای مختلف در منطقه مورد مطالعه بود. مواد و روش: عملکرد پتانسیل و متداول گندم با مدل CropSyst برای سالهای ۱۳۸۷-۱۳۶۰ شبیه سازی شدند و عملکردهای پتانسیل مزارع محققان در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۷۳، حداکثر عملکردهای قابلحصول کشاورزان در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۶۸ و عملکردهای واقعی کشاورزان در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۶۰ از مرکز تحقیقات کشاورزی و سازمان جهادکشاورزی جمع آوری شدند. در تحقیق حاضر چهار نوع خلاء عملکرد به صورت اختلاف بین عملکرد پتانسیل شبیهسازی شده و عملکرد واقعی (خلاء عملکرد ۱)، اختلاف بین عملکرد پتانسیل مزارع محققان و عملکرد واقعی (خلاء عملکرد ۲)، اختلاف بین حداکثر عملکرد مزارع کشاورزان و عملکرد واقعی (خلاء عملکرد ۳) و اختلاف بین عملکرد متداول شبیهسازی شده و عملکرد واقعی (خلاء عملکرد ۴) محاسبه شدند. یافته ها: مقایسه روند تغییرات عملکرد واقعی با عملکردهای پتانسیل و متداول شبیه سازی شده در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۶۰ نشان داد خلاء بین عملکرد پتانسیل و متداول شبیهسازی شده با عملکرد واقعی در حال کاهش بود. این کاهش خلا عملکرد به دلیل کاهش در روند عملکرد پتانسیل و متداول شبیه سازی شده و نیز افزایش در روند عملکرد واقعی در طی سالهای مورد مطالعه بود. با توجه به نتایج استنباط شد برای افزایش عملکرد پتانسیل شبیه سازی شده باید ارقامی تولید کرد که کارایی مصرف تشعشع بالایی داشته باشند. در حالی که برای کاهش خلا عملکرد بین عملکرد متداول شبیهسازی شده و عملکرد واقعی باید ارقامی با کارآیی مصرف تشعشع بالا و در عدم محدودیت آب و نیتروژن کشت کرد. روند تغییرات خلاء بین عملکرد پتانسیل مزارع محققان و عملکرد واقعی در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۷۳ ثابت بود که این به دلیل عدم تغییر روند این دو عملکرد در طی سالهای مورد مطالعه بود. روند تغییرات خلاء بین حداکثر عملکرد قابلحصول و عملکرد واقعی در طی سالهای ۱۳۸۷-۱۳۶۸ در حال افزایش بوده است. این امر نشان دهنده مدیریت بهتر کشاورزان نمونه برای دستیابی به حداکثر عملکرد میباشد، در حالی که سایر کشاورزان تلاش جدی جهت افزایش عملکرد در طی سالهای مورد مطالعه نداشتهاند. متوسط عملکرد پتانسیل و متداول شبیه سازی شده، عملکرد پتانسیل مزارع محققان، حداکثر عملکرد قابلحصول و عملکرد واقعی در طی سال های ۱۳۸۷-۱۳۷۳ به ترتیب حدود ۳/۶، ۶/۶، ۰/۶، ۴/۴ و ۴/۳ تن در هکتار بود. اختلاف بین هر یک از این سطوح عملکرد با عملکرد واقعی (خلاء عملکرد) به ترتیب حدود ۰/۳، ۰/۱، ۲/۳ و ۶/۲ تن در هکتار بود. نتیجه گیری: از نتایج تحقیق حاضر استنباط شد که اختلافات عملیات مدیریتی برای دستیابی به عملکرد واقعی با سایر سطوح عملکردها می تواند یکی از دلایل خلا عملکرد باشد. هر اندازه این اختلافات مدیریتی بیشتر باشد میزان خلا عملکرد بیشتر خواهد شد.

کلیدواژه ها:

شبیه سازی ، عملکرد پتانسیل ، عملکرد واقعی