بررسی واکنش ها و مقاومت فرهنگی برخی از شاعران شعوبی پیرامون اقتدار و انحطاط ساسانیان در عصر عباسیان

سلسله ساسانیان در سال ۲۱ ق/ ۶۵۲ م توسط مسلمانان ساقط شد. پیرامون عظمت و نیز سقوطاین حکومت شاعران شعوبی همچون؛ بشار بن برد، ابونواس و بحتری در آثار خویش دید گاه هایگوناگونی را ارائه دادند و انطراض ساسانیان را بررسی نمودند و حتی برخی هم از فرهنگ و تمدن آناندر برابر اعراب به نیکی یاد کرده اند. در همین راستا این سوال مطرح است که آیا نظریات شاعرانعرب زبان در قرون نخستین اسلامی پیرامون ساسانیان براساس نهضت شعوبیه شکل گرفته است؟فرضیه حاصله چنین است که نظریات شاعران عرب زبان در دوران عباسی پیرامون حکومت ساسانیطبق نهضت و مقاومت فرهنگی شعوبیه در مواجه با قوم عرب شکل گرفته است؛ زیرا با اینکهساسانیان انقراض یافته بودند؛ اما تاثیرات این شکست و نیز بهره گیری از دستاوردهای تمدنی آنانهمچنان مورد بحث نویسندگان و مردمان دوره خلافت عباسیان بود. در انجام این پژوهش سعی شدهاست تا دیدگاه های و واکنش شاعران نامبرده راجع به این موضوع، با استناد به منابع معتبر تاریخی وادبی توصیف و تحلیل شود. یافته ها نشان می دهد که شعرا با تحسین مدنیت ساسانی آن را الگوییبرای نهاد خلافت و نیز تحقیر اعراب دانستند و از طرف دیگر هم بعضی از آنان با حسرت سقوطساسانیان را مای عبرت حاکمان تلقی نمودند.

کلیدواژه ها:

عظمت ساسانیان ، انطراض ساسانیان ، شاعران عرب ، شعوبیه ، مقاومت فرهنگی