مدل رایانه ای ارزیابی بار رسوبی در رودخانه ها: راهنمای ساختار و کاربری مدل STM

ارزیابی شدت انتقال رسوب (بار معلق، بار کف و بار رسوبی کل) در مطالعات رودخانهای از اهمیت ویژهای برخوردار است. در شبکه هیدروگرافی رودخانه ها، توزیع مکانی ایستگاه های هیدرومتری برای رسوب سنجی کافی نیست. داده های رسوبی اندازه گیری شده عموما محدود به بار معلق، در جریانات غیر سیلابی است. اندازه گیری بار کف بسیار کم صورت می گیرد. بنابراین، برآورد سهم بار کف و بار کل رسوبی از داده های هیدرومتری بسیار نا مطمئن است. برخی رودخانه ها فاقد سامانه هیدرومتری هستند. در منابع موجود، روش های متعدد هیدرولیکی برای محاسبه بار رسوبی ارائه گردیده است. تعدادی مستقیما بار کل، و برخی بار معلق و یا بار کف را محاسبه می نمایند. بهرحال، هنوز یک روش جامع جهت برآورد بار رسوبی (کف، معلق و کل) برای رودخانه های مختلف، یا بازه های مختلف یک رودخانه، توصیه نشده است. مدل های موجود انتقال رسوب نیز، عموما قابلیت برآورد بار رسوبی را از تمام
روشهای هیدرومتری و هیدرولیکی ندارند. بنابراین توسعه ی یک برنامه کامپیوتری، ابزار مناسبی را جهت افزایش سرعت و دقت در برآورد بار رسوبی از روشهای مختلف موجود، فراهم می سازد. هدف اصلی در طرح حاضر، ارائه یک مدل رایانه ای جهت همسان سازی و استاندارد سازی برآورد بار رسوبی در رودخانه ها، از روشهای موجود هیدرومتری و هیدرولیکی است. در این مدل، قابلیت برآورد هیدرومتری بار رسوبی (کف، معلق و کل) از روش های معتبر موجود ( ۵ روش استاندارد استخراج منحنی سنجه رسوب)؛ و برآورد هیدرولیکی از حدود ۶۰ روش معتبر جهانی فراهم آمده است. این مدل رایانه ای بصورت یک نرم افزار در محیط Visual Basic-Windows، با کاربری آسان در نظر گرفته شده است.

بسته نرم افزاری مدل انتقال رسوب (Sediment Transport Model: STM) شامل مستندات زیر است:
۱. راهنمای علمی مدل STM
۲. راهنمای ساختار و کاربری مدل STM
۳. لوح فشرده (CD) نرم افزار، شامل: متن برنامه؛ فایل اجرائی برنامه؛ فرمت فایل داده های ورودی؛ و راهنماهای ساده با قابلیت دسترسی همزمان برای کاربر.