نقش محیط تحولی کودک (خانه، مهد، و شیرخوارگاه) بر بهره هوشی و مهارت های اجتماعی کودکان

زمینه و هدف: شواهد پژوهشی حاکی از این است که محیط عامل مهمی در بهبود تحول کودکان است و با غنی سازی محیط می توان به بالندگی کودک کمک کرد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تعیین نقش محیط تحولی کودک بر بهره هوشی و مهارت­ های اجتماعی کودکان ۶-۴ سال شهر تهران بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه­ای بود. جامعه آماری پژوهش تمامی کودکان با دامنه سنی ۴-۶ سال دختر منطقه ۳ شهر تهران در بازه زمانی ۹۶-۱۳۹۵، در محیط­ های خانه، مهد، و شیرخوارگاه بود. نمونه پژوهش ۹۰ کودک (۳۰ نفر در هر محیط) بود که به صورت نمونه ­گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود به مطالعه در سال ۱۳۹۶ انتخاب شدند. جمع­ آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های جمعیت­ شناختی، مهارت­ های اجتماعی (ماتسون، ۱۹۷۶) و نرم ­افزار هوش کودکان (ریون، ۱۹۴۷) انجام شد. برای تحلیل داده ها از روش­ های آماری تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته­ ها: نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد محیط فراهم ­ساز بر بهره هوشی و مهارت­ های اجتماعی کودکان ۴-۶ سال تاثیر داشت (۰/۰۵>p ). آزمون تعقیبی توکی نیز نشان داد بین بهره هوشی کودکان محیط خانه با شیرخوارگاه، خانه با مهد، ومهد با شیرخوارگاه، تفاوت معناداری وجود دارد (۰/۰۰۱p=). همچنین این تفاوت بین مهارت اجتماعی کودکان محیط خانه با شیرخوارگاه (۰/۰۵=p) و مهد با شیرخوارگاه (۰/۰۰۱=p)، معنادار بود ولی برای کودکان محیط خانه با مهد، معنادار نبود (۰/۱۹=p). نتیجه ­گیری: بنا بر یافته ­های پژوهش حاضر، بهره هوشی و مهارت اجتماعی کودکان مهد بالاتر از کودکان ساکن در محیط­ های شیرخوارگاه و خانه بود ولی بین مهارت اجتماعی کودکان ساکن خانه با مهد، تفاوت وجود ندارد. این یافته نشان می ­دهد تجربه مهدکودک که از لحاظ مواد و محتوای آموزشی و ارتباطات اجتماعی، کودکان را با فرصت­های بیشتری برای یادگیری و تحول مواجه می­کند، برای کودک مناسب­تر است.

کلیدواژه ها:

Environment ، child ، intelligence quotient ، social skills ، محیط تحولی کودک ، بهره هوشی ، مهارت اجتماعی