تشکیل بازار آب و تاثیر آن بر اقتصاد منطقه: مطالعه موردی دشت ورامین

یکی از راهکارهای دستیابی به اهداف مدیریت بهینه منابع آب، توجه به جنبه های اقتصادی و از جمله بازارهای آب می باشد که منجر به تخصیص بهینه آب بین متقاضیان و مصارف مختلف، ایجاد انگیزه برای صرف هجویی در مصرف و جلوگیری از اتلاف آن می شود. از موارد مهم و نیازهای اساسی در مدیریت و بهر هبرداری از منابع آب کشور علاوه بر مدیریت عرضه و تامین آب موردنیاز بخش های  مختلف، مدیریت تقاضای آب به عنوان رویکرد جدید مدیریت منابع آب می باشد که اخیرا تلاش برنامه ریزان بخش آب به آن معطوف گشته است.تشکیل بازار آب و تنظیم عرضه و تقاضا به مدیریت موثر منابع آب در منطقه کمک خواهد کرد. در بخش مطالعه آب کشاورزی، اثرات اقتصادی و رفاهی تشکیل بازار آب در منطقه ورامین مورد
بررسی قرار گرفت. برای نیل به هدف فوق، از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (PMP) استفاده شد. جهت دستیابی به نتایج کاربردی، اطلاعات مربوطه طی سال های ۹۵-۱۳۹۰ با مراجعه مستقیم به شرکت آب منطقه ای تهران و ادارات ذی ربط در منطقه ورامین استان تهران جمع آوری شد. به منظور بررسی تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی، سود ناخالص با استفاده از نرم افزار GAMS نسخه ۲۴ در دو حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) محاسبه شد. نتایج نشان داد که برقراری بازار آب ، تاثیر مثبت و افزایشی بر مجموع سود ناخالص کشاورزان منطقه خواهد داشت. نتیجه دیگر این پژوهش نشان داد با وجود بازار آب کشت محصولاتی نظیر گندم، برنج، جو، خیار و ماشک، گوجه و سیر سطح اراضی بیشتری را می توانند در بر بگیرند. در پایان، پیشنهاد گردید دولت با دادن امتیازهای معقول و متوازن برای هر یک از پروژه های آبی، زمینه مشارکت بخش خصوصی را فراهم نماید. همچنین، شرایط لازم برای برقراری و استفاده بهینه از مکانیسم این نوع بنگاه ها نه تنها در منطقه مورد مطالعه، بلکه در سایر مناطقی از کشور که قابلیت داد و ستد آب را دارند، مهیا شود.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، حقابه ، برنامه ریزی ریاضی مثبت