خاستگاه هنجارها در کتب درسی روان شناسی بالینی

هنجارها مبنای ادراک، قضاوت و هدایت افعال انسان در سطح فردی و اجتماعی است. وابستگی علمی جامعه ایران به غرب و انتقال ضمنی هنجارهای ناهمخوان ایجاب می کند ذهن متخصصان و دانشجویان به خاستگاه فکری هنجارها در کتب درسی ترجمه شده و آسیب شناسی پیامدهای انتقال آن ها معطوف گردد. در فضاهای علمی نیز نیاز است تامل جدی تری در این باره با هدف صیانت از هویت علمی، فرهنگی و اجتماعی به ویژه حفظ جامعه علمی ایران صورت پذیرد. هدف از تالیف مقاله حاضر پرداختن به این مهم در روان شناسی بالینی است. در این راستا کتب درسی ترجمه شده و منابع مرجع مهم در روان شناسی بالینی با تکیه بر روش تحلیل محتوا به لحاظ هنجارها بررسی شده است. در این بررسی، تمرکز بر الف) خاستگاه هنجارها و ب) طبقه بندی آن ها بود. بر پایه نتایج این تحلیل، مدلی از هنجارهای حاکم در روان شناسی ارائه می شود که ملاک های نابهنجاری در آن مبتنی بر دو نوع هنجار است و ریشه در جریان های فکری و فلسفی در دو حوزه اندیشه مغرب زمین دارد. در بخش پایانی مقاله پیامدهای هنجارهای مکنون در کتب تخصصی روان شناسی بالینی برای خود جوامع غرب به اختصار شرح، بررسی و نقد می شود. در این رابطه به مهم ترین آسیب های متعلق به دوران تجدد غرب به اختصار اشاره می شود که بر اساس دیدگاه متفکران غربی ناشی از همان هنجارهایی است که مفاهیم نابهنجاری و بهنجاری روان شناسی نیز بر آن استوار است. با ارائه چند پیشنهاد با هدف ترویج فرهنگ نقد در چهارچوب کتب درسی روان شناسی، مقاله خاتمه می یابد.

کلیدواژه ها:

هنجار ، بهنجاری ، نابهنجاری ، کتب درسی روان شناسی بالینی