بررسی آزمایشگاهی ضریب آبگذری خروجی در مخازن سدهای تاخیری و شکافدار

سیلاب واریزه ای، سیلاب هایی با غلظت بالایی از مواد جامد و رسوبی می باشد که به دلیل غلظت بالا دارای قدرت تخریب زیادی می باشند. برای کنترل و مهار سیلاب های واریزه ای معمولا از سدهای تاخیری و شکافدار استفاده می شود. تحقیقات زیادی بر روی سدهای تاخیری و سدهای شکافدار صورت گرفته است که در هیچ یک از این تحقیقات اثر غلظت رسوب بر ضریب آبگذری خروجی در سدهای تاخیری و شکافدار بررسی نشده است. لذا در این تحقیق ضریب آبگذری خروجی در سد تاخیری و شکافدار در غلظت های مختلف رسوب مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت رابطه ای براساس پارامترهای بی بعد برای ضریب آبگذری در روزنه ها و شکاف ها ارائه گردید. در این تحقیق آزمایش ها برای روزنه با سه قطر مختلف و شکاف با سه عرض شکاف مختلف انجام شده است که در هر قطر با شکاف دو آزمایش رسوب و دو آزمایش بدون رسوب انجام شده است که در مجموع ۲۴ آزمایش را تشکیل می دهد. در هر آزمایش، پارامترهایی نظیر، عمق آب پشت روزنه یا شکاف (mm)، رسوب ورودی به مخزن پایین دست (kg) و وزن آب در مخزن پایین دست (kg) اندازه گیری شد. برای مدل سازی و بدست آوردن رابطه ای جهت محاسبه ضرایب آبگذری، با استفاده از آنالیز ابعادی باکینگهام (π) مجموعه های بی بعد تشکیل شد. با توجه به پارامترهایی بی بعد حاصل شده، رگرسیون های چند متغیره خطی و توانی برای تعیین ضریب آبگذری ارائه گردید و در نهایت با استفاده از توان دوم ضریب همبستگی و متوسط قدرمطلق خطای نسبی (MARE)، بهترین رابطه برای سد شکافدار و روزنه دار پیشنهاد گردید. برای تعیین ضریب آبگذری روزنه و شکاف در حالت با رسوب و بدون رسوب بهترین روابط، روابط توانی بودند. MARE برای بهترین روابط برای روزنه و شکاف در حالت رسوب به ترتیب ۰/۰۲۸۱۱ و ۰/۰۵۰۴۷ و برای حالت بدون رسوب به ترتیب برابر ۰/۰۲۷۴۷ و ۰/۰۳۶۵۸ می باشد. در نهایت برای روزنه و شکاف ضریبی اصلاحی که نسبت ضریب آبگذری در حالت رسوب به حالت بدون رسوب می باشد، پیشنهاد گردید.

کلیدواژه ها:

ضریب آبگذری ، سیلاب واریزه ای ، سد تاخیری ، سد شکاف دار ، تحلیل ابعادی