تحلیل فضایی محدوده های ایمن در برابر زلزله با استفاده از تصمیم گیریهای چندمعیاره و منطق فازی؛ مورد مطالعه منطقه ۲۰ شهر تهران

زمینه و هدف: شهر تهران به واسطه قرار گرفتن چندین گسل فعال در اطراف و درون آن از ریسک بالایی در برابر خطر زلزله برخوردار است. قرارگیری منطقه ۲۰ (شهر ری) تهران در گستره شمال ایران مرکزی این منطقه را به عنوان پرخطرترین منطقه شهر تهران از سایر مناطق شهر متمایز می­نماید. از طرفی این محدوده دارای بیشترین بافت فرسوده در شهر تهران می­باشد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی محدوده­های ایمن منطقه ۲۰ شهر تهران در هنگام وقوع زلزله است. روش بررسی: در این تحقیق الگوی پژوهش کاربردی است بنابراین جزء تحقیقات هدف گرا می­باشد. بر اساس ماهیت و روش نیز توصیفی- تحلیلی می­باشد. برای ارزیابی خطر وقوع زلزله و شناسایی محدوده­های ایمن از GIS و روش­های تصمیم­گیری چندمعیاره مانند AHP و منطق فازی استفاده شده است. معیارهای به کار رفته شده در این پژوهش بر اساس روش دلفی و از طریق تکنیک گلوله برفی و شرایط منطقه استخراج گردیده است. یافته ها: یافته­های پژوهش نشان داد که منطقه ۲۰ شهر تهران به لحاظ ایمنی در برابر زلزله از حد نهایی امتیاز فازی (امتیاز ۱)، به امتیاز ۱۷/. تا ۵۸/. دست پیدا کرده است و به لحاظ ایمنی در هنگام وقوع زلزله در سطح متوسط به پایین قرار می­گیرد. هر چند در این حد نهایی امتیاز فازی بعضی از نواحی و مکان­ها در منطقه ۲۰ نسبت به سایر نواحی و مکان­ها ایمن­تر هستند. به گونه ای که محدوده­های غربی، جنوب غربی و شمال منطقه ۲۰ به لحاظ مواجه با خطر زلزله وضعیت به نسب بهتری را دارا می­باشند. بحث و نتیجه گیری: منطقه ۲۰ تهران به دلیل وجود گسل­های متعدد به شدت در خطر زلزله­خیزی قرار دارد و از سوی دیگر با توجه به وجود مناطق کم دوام و بافت فرسوده شهری نیازمند اقدام اساسی برای کاهش خسارات ناشی از زلزله می­باشد.

کلیدواژه ها:

زلزله ، محدوده های ایمن ، تصمیم گیری چندمعیار ، منطق فازی ، تهران