خاستگاه فرم در هنر و معماری اسلامی

جهانی که در آن زندگی می کنیم،پر از معناست،معناهایی که ظاهر شده اند . این اصل بدیهیحکمت،عرفان و حکمت معنوی است . هنر معنوی هنری است که همه چیز را آکنده از معنا می داند . اگرهنر را آفرینش و ایجاد چیزی بدا نیم،می توان نتیجه گرفت که با معنا ارتباطی تام و تمام دارد. هر هنر دینیمبتنی است بر یک علم به صور و قوالب یا به بیان دیگر بر آیین نمادی و رمزی خاص صور و قوالب.اساساً هنرهای اسلامی و بخصوص معماری در یک امر مشترکند و آن جنبه سمبلیک آنهاست، زیرادر همه این هنرها، جهان سایه ای از حقیقت و و مرتبتی متعالی از آن است. از اینجا در هنرها هرگز قیدبه طبیعت که در مرتبه سایه است، وجود ندارد. به همین جهت هر فرمی، حقیقتی ماوراء این جهان پیدامی کند. این معانی جز با سمبل ها و تشبیهات به بیان نمی آید، همچنان که قرآن و دیگر کتب دینی برایبیان حقایق معنوی، به زبان رمز و اشاره سخن می گویند.در این مقاله سعی بر آن است تا با گذشتن از صورت و ظاهر فرمهای بکار رفته در هنر و معماریاسلامی و توجه به محتوا و مفهوم هر یک از این فرمها با مطالعه نظریات اندیشمندان، ریشههای سمبولیک کاربرد آنها شناسایی شده و مولفههای موثر برایجاد چنین زبان رمزگونهای با روشی توصیفی-تحلیلی بیان گردند. میتوان اینگونه بیان کرد که صورتها و فرمهای بیانی در هنر و معماری اسلامیانعکاس حس دینی و روح مشترک مسلمانان است.

کلیدواژه ها:

فرم ، محتوا ، زبان سمبولیک ، معماری اسلامی