«اصالت وجود یا اصالت ماهیت؛ نزاعی لفظی یا معنوی؟»

چکیده: با مطرح شدن مسئله تمایز وجود و ماهیت و تا پیش از میرداماد، موضع تلویحی و حتی تصریحی فیلسوفان مسلمان را در باب اصیل دانستن یکی از این دو یا هر دو، و حتی عباراتی حاکی از لفظی بودن نزاع نزد برخی از آنان در آثارشان دیده می­شود. از زمانی که ملاصدرا وجود را اصیل دانست، و مبحث مستقلی درباره اصالت وجود گشود، مسئله لفظی دانستن نزاع در برخی آثار لاهیجی، شاگرد وی، دیده می­شود، که تا به امروز هم قائلانی داشته است. در این نوشتار نشان داده­ایم که طبق برخی از تفاسیر اصالت وجود- که برای ماهیت و وجود تحقق عینی قائلند- امکان لفظی دانستن نزاع اساسا منتفی است. در برخی از تفاسیر که تنها وجود مابه­ازای عینی دارد و ویژگی­هایی چون بساطت دارد، چون این ویژگی­ها در تنافی با ویژگی­های ماهیت است، بی­گمان نزاع معنوی است. در این نوشتار هم­چنین به رابطه بدیهی دانستن مسئله و لفظی بودن نزاع پرداخته­ایم؛ نیز به این مسئله که از ادله اصالت وجود- با لحاظ تقریرهای مختلف آن­ها- لفظی بودن نزاع مستفاد می­شود یا معنوی بودن آن؟ 

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: اصالت وجود ، اصالت ماهیت ، تفاسیر مختلف اصالت وجود ، معنوی بودن نزاع