اثر زمان کاشت بر روند پر شدن دانه ژنوتیپ های گندم نان در شرایط دیم منطقه گنبد کاووس
محل انتشار: فصلنامه تحقیقات غلات، دوره: 6، شماره: 3
سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 220
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_CRGU-6-3_004
تاریخ نمایه سازی: 3 آبان 1400
چکیده مقاله:
تغییر در زمان کاشت منجر به تغییر در فنولوژی گیاهی از جمله مرحله پر شدن دانه گندم می شود. در این آزمایش، اثر زمان های مختلف کاشت بر تغییرات روند پر شدن دانه ژنوتیپ های مختلف گندم نان در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد ارزیابی شد. عامل اول زمان کاشت شامل ۱۱ آذر، ۳۰ آذر، ۱۹ دی، ۸ بهمن و ۲۸ بهمن ماه و عامل دوم پنج ژنوتیپ گندم شامل گنبد، کوهدشت، کریم، لاین ۷ و لاین ۱۶ بودند. اثر متقابل زمان کاشت × ژنوتیپ برای صفات سرعت پر شدن دانه، وزن نهایی دانه و دوره موثر پر شدن دانه معنی دار و برای عملکرد دانه غیرمعنی دار بود. تاخیر در کاشت، میانگین عملکرد دانه را در ژنوتیپ های گندم کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه در زمان کاشت اول و کمترین آن در زمان کاشت پنجم حاصل شد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در رقم کریم و کمترین آن مربوط به رقم گنبد بود. با تاخیر در کاشت سرعت پر شدن دانه ژنوتیپ های گندم تا زمان کاشت چهارم افزایش یافت و پس از آن در بیشتر ژنوتیپ ها به علت مواجه شدن با افزایش دما و افت رطوبت، کاهش شدیدی نشان داد. بیشترین سرعت پر شدن دانه در زمان کاشت چهارم در ژنوتیپ کوهدشت به میزان ۹۳/۱ میلی گرم در روز و کمترین مقدار در زمان کاشت پنجم در رقم گنبد به مقدار ۳۲/۱ میلی گرم در روز مشاهده شد. بیشترین و کمترین تغییرات این صفت از زمان کاشت اول تا زمان کاشت پنجم بهترتیب مربوط به رقم کوهدشت با افزایش ۴۶/۰ میلی گرم در روز و رقم گنبد با افزایش ۱۴/۰ میلی گرم در روز بود. در اثر تاخیر در کاشت، طول دوره موثر پر شدن دانه ژنوتیپ ها از ۳/۳۵ روز به ۳/۱۸ روز کاهش یافت. حداکثر وزن نهایی دانه ژنوتیپ ها نیز در زمان های مختلف کاشت از ۱/۵۴ میلی گرم به ۵/۲۹ میلی گرم کاهش نشان داد، بهطوریکه بیشترین و کمترین کاهش بهترتیب مربوط به رقم گنبد (۴/۱۹ میلی گرم) و رقم کریم با کاهش ۲/۱۳ میلی گرم بود. به ازای هر درجه افزایش دمای محیط در زمان کاشت پنجم نسبت به زمان کاشت اول در مرحله پر شدن دانه، طول این دوره ۱/۴ روز کاهش نشان داد و میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها به ازای هر روز تاخیر در کاشت به مقدار ۵۱ کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. نتایج این آزمایش نشان دهنده واکنش های متفاوت ژنوتیپ های گندم مورد ارزیابی به شرایط محیطی در مرحله پر شدن دانه بود. به نظر می رسد که می توان از این موضوع در شناسایی و انتخاب ژرم پلاسم های مناسب برای برنامه های اصلاحی گندم در شرایط دیم منطقه گنبد بهره برداری کرد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رحمت اله محمدی گنبد
دانش آموخته دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مسعود اصفهانی
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مظفر روستایی
دانشیار پژوهش، بخش غلات، موسسه تحقیقات دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران
حسین صبوری
دانشیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :