استعاره های مفهومی علیت در دیدگاه لیکاف

استعاره در دیدگاه سنتی نوعی آرایه­ی ادبی محسوب می­شود. توصیه ارسطو و حکمای مسلمان این است که  کاربرد استعاره باید منحصر در متون ادبی باقی بماند. لیکاف با نقد این دیدگاه بیان می­دارد که استعاره بخش جدایی ناپذیری از فرایند تفکر در انسان است. اندیشه استعاری امری اجتناب ناپذیر، فراگیر و معمولا ناآگاهانه است. استعاره مفهومی در واقع یک قلمرو ذهنی را بر حسب قلمروی ذهنی دیگر مفهوم­سازی می­کند.در این مقاله ابتدا به  معرفی نظریه معاصر استعاره که توسط لیکاف ارائه شده است، می­پردازیم. سپس در پرتوی نظریه مذکور، مفهوم علیت را مورد بررسی قرار می­دهیم. استفاده از مفهوم مذکور منحصر به فلسفه نیست. بلکه در تمامی متون علمی و همچنین زبان متعارف می­توان این مفهوم را مشاهده کرد. لیکاف می­کوشد که با نگاهی کلان به این مفهوم، نشان دهد که  میان کاربرد متعارف و فلسفی این مفهوم ارتباطی منسجم و هماهنگ  برقرار است. مفهوم علیت شامل یک بخش نحیف تحت اللفظی و بسط­های گسترده استعاری است. هر یک از تئوری­های فلسفی علیت در واقع حاصل تمرکز بر بخشی از این استعاره­های علی است. علل چهارگانه ارسطویی نیز از این قاعده مستثنا نیستند و مبتنی بر بنیان­هایی استعاری شکل گرفته­اند.     

کلیدواژه ها:

استعاره مفهومی ، علیت ، لیکاف ، چندمعنایی ، زبان شناسی شناختی ، ارسطو