مسئولیت مدنی ضابطین دادگستری

ضابطین دادگستری جهت اجرای مهم ترین وظیفه خود که همانا حفظ نظم و امنیت است، در صورتی که موجب خساراتی به دیگران اعم از متهم، مجرم، یا اشخاص دیگر شوند، با تحقق شرایطی عهده دار مسئولیت مدنی خواهند بود. به دلیل تعدد و تنوع ماموریت های پلیسی، مسئولیت مدنی نسبت به سایر مشاغل از تنوع بیشتری برخوردار است. در مجموع حوادث زیانباری که ضابطین دادگستری در آن مداخله دارند یا از طریق انجام فعل توام با تقصیر یا انجام فعل بدون تفصیر ویا ترک فعل تحقق می یابد. گاهی حادثه زیانبار ناشی از فعل توام با تقصیر آنها از قبیل تیراندازی، شکنجه، اجرای احکام مدنی بدون دقت، تعقیب و گریز غیر مجاز، بازداشت غیر مجاز اشخاص و متوقف نمودن وسایل نقلیه در محل غیر مجاز توسط پلیس راهنمایی و رانندگی واقع می شود، که در این قبیل موارد در مسئولیت مدنی آنها تردیدی نیست. در صورتیکه حادثه زیانبار ناشی از فعل بدون تقصیر آنها باشد که بلاواسطه منجر به حادثه زیانبار گردد، مسئولیت جبران خسارت زیاندیده بر عهده سازمان مربوط خواهد بود. چنان چه فعل آنها با وصف فوق به صورت غیر مستقیم در حادثه زیانبار دخالت داشته باشد، به دلیل اینکه مبنای مسئولیت در این مورد قاعده تسبیب است و شرط لازم برای تحقق مسئولیت بر اساس این قاعده تقصیر است؛ بنابراین، فاقد مسئولیت خواهند بود. گاهی حادثه زیانبار ناشی از ترک فعل یا ترک وظیفه توسط ضابطین می باشد؛ از قبیل عدم مساعدت به اشخاصی که توسط دیگران در معرض ارتکاب جرم و جنایت واقع می شوند یا عدم کنترل بازداشت شدگان یا متوقف ننمودن وسایل نقلیه معیوب و رانندگان فاقد صلاحیت توسط پلیس راهنمایی و رانندگی. در این موارد نیز با وجود شرایطی به موجب قاعده تسبیب در مقابل زیاندیده عهده دار جبران خسارت خواهند بود. ضمن تشریح مبانی حقوقی مسئولیت مدنی، مصادیق وقایع زیانبار ناشی از ماموریت ضابطین با ذکر مثال های کاربردی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. علاوه بر این، موارد معافیت از مسئولیت مدنی تحت عناوین قاعده تحذیر، اضطرار، پذیرش خطر توسط زیاندیده، اعمال حاکمیت، اجرای دستورات قضایی اشتباه یا نادرست و دفاع مشروع، بررسی شده است. در اغلب موارد با مطالعه تطبیقی، راه حل های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته و راه حل مناسب انتخاب شده است