بررسی سموم هپتاکلر، هپتاکلر اپوکسید و آلدرین در رسوب، ماکروبنتوز و ماهی کاراس Carassius carassius)) در تالاب انزلی، ایران

آفت کش های آلی کلره از انواع آلاینده هایی هستند که به علت حلالیت بالا در چربی و پایداریشان در محیط زیست، قادر به تجمع در بدن موجودات زنده و انتقال از طریق زنجیره غذایی می باشند. در تحقیق حاضر میزان سموم هپتاکلر و هپتاکلر اپوکسید و آلدرین در رسوب، ماکروبنتوز(شیرونومیده) و ماهی کاراس Carassius carassius)  (در فصل بهارسال ۱۳۹۲، در ۸ ایستگاه (سه ایستگاه در غرب ،دو ایستگاه مرکز و سه ایستگاه در شرق )واقع در غرب تالاب انزلی (بخش آبکنار ) توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی  GC-MSارزیابی شدند.  در نمونه های رسوب و ماهی ، سم هپتاکلر اپوکسید به ترتیب با میانگین ppb(۴/۴۲±۶/۰۱)و (۰/۰۹±۰/۴۱) بیش ترین میزان را از سموم مورد مطالعه داشتند و در نمونه های بنتوز(شیرونومیده ) بالاترین میانگین را سم آلدرین با میانگینppb  (۰/۰۷±۰/۱۶) به خود اختصاص داده است . در نمونه های رسوب، بیش ترین تجمع هر سه سم هپتاکلر ، هپتاکلر اپوکسید و آلدرین در رسوب بخش شرقی آبکنار و در نمونه های ماهی بیش ترین تجمع این سموم در مرکز و شرق آبکنار بوده است. در نمونه های شیرونومیده بیش ترین تجمع سم هپتاکلر وآلدرین در غرب و مرکز آبکنار بوده است . روند غلظت سموم مورد بررسی در بخش های مختلف آبکنار به صورت غرب< مرکز< شرق ارزیابی گردید. در مقایسه با استانداردهای بین المللی، میزان هپتاکلر ، هپتاکلر اپوکسید و سم آلدرین در رسوبات منطقه مورد مطالعه از استاندارد کشور کانادا)غلظت اثر آستانه)(TEC) بالاتر بوده در حالی که در نمونه های ماهی، غلظت هیچ کدام از سموم مورد بررسی بیش تر از میزان استاندارد اتحادیه اروپاEU (پارلمان اروپا) نبوده است . غلظت کلیه سموم در نمونه های بنتوز(شیرونومیده) ازحد استاندارد (حد تعریف غلظت سم)  LOQ  پایین تر بودند . هم چنین اختلاف معنی داری در میزان سم هپتاکلر اپوکسید در رسوب و هپتاکلر در ماهی و آلدرین در شیرونومیده وجود داشت (۰/۰۵>p) . یافته های این تحقیق نشان می دهد که در زنجیره غذایی (رسوب، شیرونومیده و ماهی کاراس)، بزرگنمایی زیستی صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

آفت کش های آلی کلره ، تالاب انزلی ، رسوب ، ماهی (Carassius carassius) ، شیرونومیده ، گاز کروماتوگرافی