بررسی تجمع زیستی جیوه در پرندگان آبزی و غیرآبزی در استان اصفهان

جیوه یکی از فلزات سنگین سمی و پایدار در محیط است که از طرق مختلف وارد بدن زیست مندان می شود. تجمع جیوه در بدن پرندگان آثار سوء متعددی هم چون سمیت نفرونی، آسیب به کلیه داشته و در نهایت می تواند به مرگ پرنده منجر شود. در مطالعه حاضر تجمع زیستی جیوه در ۴۰ نمونه پرنده متعلق به سه راسته آبچکیک شکلان، گنجشک سانان و کبوترسانان در سه اندام کلیه، کبد و پردم در سه منطقه از استان اصفهان بررسی شد. میانگین مقادیر جیوه بر حسب ppb در پر دم، کبد و کلیه در پرندگان آبزی به ترتیب ۴۲۹۰، ۳۰۵۶ و ۲۷۰۴ و در اندام های مشابه در پرندگان غیرآبزی ۷۷۰، ۸۱۶ و ۵۱۹ به دست آمد که این مقادیر در سطح ۵ درصد به صورت معنی دار در پرندگان آبزی بیش تر بود. در پرندگان آبزی، پردم با میانگین جیوه ppb ۴۲۹۰بیش ترین و در بین پرندگان غیرآبزی، کبد با میانگین ppb ۸۱۶/۶۴ بیش ترین مقادیر را نشان دادند. اعضای راسته آبچلیک شکلان به طور معنی دار (۰/۰۰۰۱>p) بیش ترین مقادیر جیوه را در سه اندام مورد بررسی نشان دادند. دو خانواده پرستوهای دریایی و کاکائیان تجمع جیوه بیش تری در مقایسه با سایر خانواده ها ثبت کردند. نتایج به دست آمده در پرندگان آبزی می تواند نشان دهنده ورود جیوه به زاینده رود از منابع مختلف باشد. بنابراین پایش و مدیریت فلزات سنگین در آب زاینده رود ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

جیوه ، پرندگان ، زاینده رود ، کبد ، کلیه ، پر