حکایت روایت آسیب شناسی نظریه روایت مطالعه موردی: نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ

روایت­ شناسی رویکردی نو در مطالعه ادبیات داستانی است و درپی یافتن دستور زبان داستان، کشف زبان روایت، نظام حاکم بر انواع روایی، و ساختار آن­هاست. نظریه روایت در دهه اخیر در مطالعه انواع مختلف ادبی با اقبال قابل تاملی مواجه بوده ­است. جستار حاضر، با مطالعه موردی در الگوی ارائه شده در قالب ۳۱ خویش­ کاری و هفت کنش­ گر ارائه شده در کتاب ریخت­ شناسی قصه­ های پریان اثر ولادیمیر پراپ، پژوهش های انجام شده را، اعم از پایان­ نامه و مقاله، با رویکرد تحلیلی بررسی کرده است و آسیب­ هایی را که از ره گذر کاربست این نظریه متوجه تحقیق­ ها و پژوهش­ های انجام شده بوده ­است، از نظرگاه تطابق یا عدم تطابق نظریه با متن، عدم درک درست از روایت، و ... مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان می­ دهد اگرچه نظریه پراپ در حوزه متون روایی با زیرساخت عامیانه (فولکلوریک) یکی از مهم­ ترین تلاش­ هایی است که تاکنون برای فهم کارکردها در ادبیات داستانی انجام گرفته­ است، لازم است متناسب با متن و با توجه به مقتضیات جامعه موردمطالعه جرح وتعدیل­ هایی در الگوی ارائه شده صورت گیرد. حاصل سخن این که بومی­ سازی این نظریه و نظریه­ های مشابه در حوزه روایت شناسی از ضروریات پژوهش در متون داستانی روایی است و بدون توجه به این امر بسیاری از تحقیقات و پژوهش­ های انجام شده ازنظر صحت یا سقم نتایج به دست آمده با تردید و ابهام­ های متعددی همراه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی روایت ، روایت شناسی ، نقد روایی ، ولادیمیر پراپ